10-sinf Ona tili va adabiyot olimpiada №3 Oktabr 14, 2022Oktabr 14, 2022 da chop etilgan InfoMaster tomonidan 10-sinf Ona tili va adabiyot olimpiada №3 ga fikr bildirilmagan. 2 12345678910111213141516171819202122232425 Vaqtingiz tugadi! 10-sinf Ona tili va adabiyot olimpiada №3 2022-yil 12-oktabr: 2022-2023 o'quv yili tuman bosqichida tushgan savollar! 1 / 25 Quyidagi gapda egalik qo‘shimchalari bilan qo‘llangan so‘zlar nechta? Bag’rim yoniq, yuzim qora, ko‘nglim siniq, bo‘yim bukik, sening ziyoratingga keldim, sultonim. A) 6 B) 5 C) 8 D) 7 2 / 25 Adabiy til me’yoridan tashqari hisoblangan birlikni belgilang. A) Oddiy so’zlashuv tili B) Milliy til C) Badiiy uslub D) Xalq shevalari 3 / 25 “Haq berilmas, olinur” fikri kimga tegishli? A) Fitrat B) G‘. G‘ulom C) Behbudiy D) A. Qodiriy 4 / 25 Qaysi gapda chaqmoq so‘zi ko‘chma ma’noda qo‘llangan? A) Hindistonda ilon chaqishidan har yili minglab kishi halok bo‘ladi. B) Mana chaqmoq chaqdi nogahon, zimiston tun choki so‘kilar. C) Abdushukur bodom-pista chaqib, achchiq choy ichib, yayrab o‘tirardi. D) Iboralarning ma’nosini chaqib olishga harakat qilish kerak. 5 / 25 “Do‘stim, biror narsaga muhtoj bo‘lsang, yashirma”, - dedi u. Ushbu ko‘chirma gapli qo‘shma qapning ko‘chirma gap qismidagi barcha fe’llar uchun umumiy bo‘lgan grammatik ma’nolarni aniqlang. A) mayl va zamon B) mayli, zamon va shaxs-son C) zamon va shaxs-son D) mayl va shaxs-son 6 / 25 Qaysi so‘zlar ravish turkumiga mansub? A) minglarcha, mardlarcha B) do‘stona, to‘yona C) beaql, mehmonxona D) ertalab, olg‘a 7 / 25 Qaysi gapda tirening qo‘yilish sababi boshqalaridan farq qiladi? A) Vaqting ketdi – baxting ketdi. B) Toshkent – O‘zbekiston Respublikasining poytaxti. C) Hosilning otasi – suv, onasi – mehnat. D) Qo‘l yugurigi – oshga, til yugurigi – boshga. 8 / 25 Qaysi gapda ikki xil nisbatdagi fe’l ishtirok etgan? A) So‘zning leksik ma’nosini tushunmaslik uni xato qo‘llashga olib keladi. B) Nutqning aniq va ravshan bo‘lishi, avvalo, so‘zdan to‘g‘ri foydalanishga bog‘liq. C) Tilning biz yo‘qotib ulgurgan boyligini tiklash, iste’moldan chiqarilgan so‘zlarni o‘rniga qaytarish zarur. D) So‘zni o‘z o‘rnida to‘g‘ri ishlata bilish uchun uning leksik ma’nosini anglash zarur. 9 / 25 Qaysi javobda tarkibidagi barcha undoshlari un paychalarining ishtirokiga ko‘ra o‘zaro bir xil tasnif qilinadigan sifatlar qatori berilgan? A) o‘rmon, dala, maydon B) go‘zal, zebo, baland C) yolg‘iz, vafosiz, yashil D) vafo, havo, suv 10 / 25 Quyidagi qaysi fikr Atoyi g‘azali haqida? A) Uning bir g‘azalida go‘zal yor xokisor oshiqning yuziga oyoq bosar ekan, oyog‘i og‘riydi, “yuzing buncha bo‘yradek dag‘al bo‘lmasa” deb nozlanadi. B) Uning bir g‘azalida shoir suhbatlashishni xohlaydigan insonlari u bilan suhbat qurishni xohlamasliklaridan shikoyat qiladi. C) Uning bir g‘azalida shoirni shaydo qiladigan ham, xor-u rasvo qiladigan ham ko‘ngil deya ta’riflanadi. D) Uning bir g‘azalida shoirning yuzi ishq o‘ti sababli oltinni yashiradigan darajada sarg‘ayib ketadi. 11 / 25 Qaysi gapda fe’lning hozirgi zamon shakli kelasi zamon ma’nosida ishlatilgan? A) Yaxshi qol, ey dilbarim, dilda kadar ketmoqdaman. B) Yakshanba kuni dam olishga ketyapmiz. C) Kun juda qizdiryapti. D) Balki, Habib Abdulla bo‘lib, Sahrolarda ochajaksan kon. 12 / 25 “Xoja Ahmad Yassaviy – Turkiston mulkining shayx ul-mashoyixidur. Maqomati oliy va mashhur, karomoti matavoliy (hayratlanarli) va nomahsur (chegarasiz) ermish. Imom Yusuf Hamadoniyning as’hobidindur (suhbatdoshi)”. Ahmad Yassaviy haqidagi ushbu fikr kimning qaysi asaridan olingan? A) Alisher Navoiy “Majolis un-nafois” B) Alisher Navoiy “Mahbub ul-qulub” C) Bobur “Boburnoma” D) Alisher Navoiy “Nasoyim ul-muhabbat” 13 / 25 Xalq dostonlari haqida berilgan hukmlardan qaysi biri noto‘g‘ri? A) Odatda, dostonlarning birinchi ijodkori unutilib, ular nasldan naslga, avloddan avlodga o‘tishi natijasida xalq mulkiga aylanadi. B) Doston – xalq og‘zaki ijodining eng yirik janri bo‘lib, u qahramonlik, ishqiy-sarguzasht, fantastik mazmunga ega bo‘lgan voqealarni bayon qiluvchi asar. C) Qahramonlarning sarguzashtlari, o‘zaro munosabatlari va kechinmalarini keng ko‘lamda tasvirlovchi yirik hajmli she’riy asar xalq dostoni deyiladi. D) Dostonlar mavzu jihatidan rang-barang, mazmunan xilma-xil bo‘lganligi bois ularning qahramonlik, romantik, tarixiy dostonlar kabi turlari bor. 14 / 25 Ul sanamkim su(v) yaqosinda paritek o‘lturur, G‘oyati nozukligidin suv bila yutsa bo‘lur. (Atoyi) Ushbu baytning vaznini aniqlang. A) ramali musammani mahzuf B) ramali musaddasi maqsur C) hazaji musammani maqsur D) hazaji musaddasi mahzuf 15 / 25 Matnning qaysi qismida hech qanday xatolik uchramaydi? Alisher Navoiy Buyuk o‘zbek shoiri va mutafakkiri Alisher Navoiy 1441-yilning 9-fevralida tug‘ildi. Shoirning sherlari XV asrning 60-yillaridayoq mashhur bo‘la boshladi. Shoirning ilk devonlari bundan darak beradi. Yillar o‘tishi bilan Alisher Navoiy asarlarini shuhrati ortib bordi va butun jahonga tarqaldi. Yevropa va Osiyodagi barcha davlatlarda Alisher Navoiy kitoblarining yoyilishi, ularning o‘nlab tillarga tarjima qilinganligi buning yorqin dalilidir. Alisher Navoiy asarlari o‘zining badiyligi, mazmundorligi va go‘zalligi bilan Nizomiy Ganjaviy, Sa’diy, Hofiz Sheroziy, Abdurahmon Jomiy asarlaridan ustun turar edi. Shuning uchun uning ustozi, fors-tojik adabiyotining ulkan namoyandasi Abdurahmon Jomiy Alisher Navoiy ijodi xususida shunday deb yozgan: “Shukrlar bo‘lsinki, u she’rlarini turkiy (ya’ni o‘zbek) tilida ijod qilgan. Agar u forsiy tilda ijod qilganda, bizning asarlarimizni hech kim o‘qimas edi”. A) III qismida B) II qismida C) IV qismida D) I qismida 16 / 25 Ey yel, borib ahbobqa nomimni degil! Har kim meni bilsa, bu payomimni degil! Mendin demagil gar unutulg‘on bo‘lsam, Har kimki, meni so‘rsa, salomimni degil. (Bobur) Ushbu ruboiydagi raviyni aniqlang. A) i harfi B) l harfi C) n harfi D) m harfi 17 / 25 … - tovushlar ohangdorligi, asosan, bir xil tovushlarning takrorlanishi natijasida yuzaga keladigan ohangdorlikdir. Nuqtalar o‘rniga mos keladigan atamani aniqlang. A) so‘z takrori B) istiora C) ishtiqoq D) alliteratsiya 18 / 25 Matn qismlaridan kelib chiqib, ularda ilgari surilgan fikrlar haqidagi qaysi hukm noto‘g‘ri ekanligini aniqlang. Alisher Navoiy Buyuk o‘zbek shoiri va mutafakkiri Alisher Navoiy 1441-yilning 9-fevralida tug‘ildi. Shoirning sherlari XV asrning 60-yillaridayoq mashhur bo‘la boshladi. Shoirning ilk devonlari bundan darak beradi. Yillar o‘tishi bilan Alisher Navoiy asarlarini shuhrati ortib bordi va butun jahonga tarqaldi. Yevropa va Osiyodagi barcha davlatlarda Alisher Navoiy kitoblarining yoyilishi, ularning o‘nlab tillarga tarjima qilinganligi buning yorqin dalilidir. Alisher Navoiy asarlari o‘zining badiyligi, mazmundorligi va go‘zalligi bilan Nizomiy Ganjaviy, Sa’diy, Hofiz Sheroziy, Abdurahmon Jomiy asarlaridan ustun turar edi. Shuning uchun uning ustozi, fors-tojik adabiyotining ulkan namoyandasi Abdurahmon Jomiy Alisher Navoiy ijodi xususida shunday deb yozgan: “Shukrlar bo‘lsinki, u she’rlarini turkiy (ya’ni o‘zbek) tilida ijod qilgan. Agar u forsiy tilda ijod qilganda, bizning asarlarimizni hech kim o‘qimas edi”. A) Matnning III qismida Navoiy haqida ustozlarining e’tirofi keltirilgan. B) Matnning I qismida Navoiyning hayotiga oid ma’lumot berilgan. C) Matnning II qismida Navoiyning dunyoga mashhurligi haqida fikr bildirilgan. D) Matnning IV qismida Navoiyning turkiy tilda ijod qilganligi haqida fikr bildirilgan. 19 / 25 “G‘orda yotar edi, xurrakni baland tortar edi, botmon nosvoyni to‘rt bo‘lib otar edi, yurish-turishi odamlarga xatar edi, ne er yigitlarni ikki pulga sotar edi, yaxshilikni uch pulga olmay, qayerda yomonlik bo‘lsa, izlab yetar edi”. Rustamxon” dostonidan olingan ushbu parcha kim haqida? A) Momogul maston B) qalandarlar C) Qizil dev D) ikki kundosh 20 / 25 Tarkibidagi barcha otlar shaxs otlari hisoblanadigan gapni toping. A) Bittasi toshkentlik Yusufbek hojining o‘g‘li Otabek. B) Shayxontohurdagi guzarda baqqollar, sartaroshlar, zargarlar juda serob. C) Aravakash mo‘mingina, muloyim, kamgap kishi. D) Hulkar goh Avazga, goh Salimga qarab hayron turar edi. 21 / 25 Imloviy jihatdan noto‘g‘ri yozilgan so‘zlar qatorini aniqlang. A) suqilmoq, tushunmoq, uchurmoq B) tarjimayi hol, shavqat, tazyiq o‘tkazmoq C) avf etmoq, tadbiq etmoq, gursillamoq D) taalluqli, tamoyil, qoyida 22 / 25 Quyidagi gapda tushirib qoldirilgan tinish belgilarining to‘g‘ri ketma-ketligini toping. Sen do‘st emassan dedi Iskandar aka do‘st o‘rtog‘ini yengilning ostidan og‘irning ustidan yurishga o‘rgatmaydi A) “ ”, — : “ ”. B) “ , — , — , ” . C) “ , , , ”. D) “ , — , ”. 23 / 25 Matndagi xatoliklar haqidagi to‘g‘ri fikrni aniqlang. Alisher Navoiy Buyuk o‘zbek shoiri va mutafakkiri Alisher Navoiy 1441-yilning 9-fevralida tug‘ildi. Shoirning sherlari XV asrning 60-yillaridayoq mashhur bo‘la boshladi. Shoirning ilk devonlari bundan darak beradi. Yillar o‘tishi bilan Alisher Navoiy asarlarini shuhrati ortib bordi va butun jahonga tarqaldi. Yevropa va Osiyodagi barcha davlatlarda Alisher Navoiy kitoblarining yoyilishi, ularning o‘nlab tillarga tarjima qilinganligi buning yorqin dalilidir. Alisher Navoiy asarlari o‘zining badiyligi, mazmundorligi va go‘zalligi bilan Nizomiy Ganjaviy, Sa’diy, Hofiz Sheroziy, Abdurahmon Jomiy asarlaridan ustun turar edi. Shuning uchun uning ustozi, fors-tojik adabiyotining ulkan namoyandasi Abdurahmon Jomiy Alisher Navoiy ijodi xususida shunday deb yozgan: “Shukrlar bo‘lsinki, u she’rlarini turkiy (ya’ni o‘zbek) tilida ijod qilgan. Agar u forsiy tilda ijod qilganda, bizning asarlarimizni hech kim o‘qimas edi”. A) Matnning IV qismida so‘z qo‘llash bilan bog‘liq uslubiy xatolik mavjud. B) Matnning I qismida imloviy xatolik mavjud. C) Matnning II qismida qo‘shimcha qo‘llash bilan bog‘liq uslubiy xatolik mavjud. D) Matnning III qismida so‘z qo‘llash bilan bog‘liq uslubiy xatolik mavjud. 24 / 25 Xalq ertangi kuni yaxshiroq bo‘lishini istasa, birlashmog‘i, uyushmog‘i va haqiqat uchun kurashmog‘i kerak. Ushbu gap haqidagi noto‘g‘ri hukmni aniqlang. A) Eganing uyushib kelishi kuzatiladi. B) Ergashgan qo‘shma gap hisoblanadi. C) Qaratqich aniqlovchi to‘ldiruvchiga tobelanib kelgan. D) Ham ot kesim, ham fe’l kesim ishtirok etgan. 25 / 25 bodparak, barak, shapati ushbu so‘zlar qanday so‘zlar hisoblanadi? A) atamalar B) tarixiy so‘zlar C) arxaik so‘zlar D) shevaga xos so‘zlar 0% Fikr-mulohaza yuboring Author: InfoMaster Ona tili va adabiyot olimpiada