Bo'lim: Fizika olimpiada

1. Gorizontal sirtda sirpanmasdan dumalayotgan diskning ilgarilanma harakat tezligi 𝑣₀ = 8 𝑚 ga, massasi esa 2 kg teng bo’lsa, diskning kinetik energiyasini (J) toping.

2. Sinish qonuniga ko’ra 𝑠𝑖𝑛𝛼/𝑠𝑖𝑛𝛽= 𝑛₂ /𝑛₁   ekanligi ma’lum. 𝑛₂ ≠ 𝑛₁ sharti bajarilganida, 𝛼 = 𝛽 bo’lishi mumkinmi?

3. Koptok rasmda ko’rsatilganidek orasidagi masofa 𝐿₀ = 2 𝑚 ga teng bo’lgan ikki bino orasida gorizontga burchak ostida 𝑣₀ = 20 𝑚/𝑠 tezlik bilan uloqtiriladi. Koptokning devorlar bilan to’qnashuvlar sonining maksimal qiymati nechta? Koptokning devorlar bilan barcha to’qnashuvlarni absolyut elastik deb oling.

4. m massali kichik sharcha bir uchi mahkamlangan ipning ikkinchi uchiga bog’langan. Ipni gorizontal holatga olib kelinib boshlang’ich tezliksiz qo’yib yuborildi. Sharchaning tezlanishi vertikal yuqoriga yo’nalgan vaqt momentida ipning taranglik kuchi nimaga teng?

5. Yer atrofida uchib yurgan kosmik kemaning to’liq mexanik energiyasi -60MJ ga teng bo’lsa, shu kemaning potesial energiyasi necha MJ ga teng?

6. Suv solingan kalorimetrga 165 g massali va −10℃ haroratli muz bo’lagi kiritildi. Suvning boshlang’ich harorati 0℃ ga teng. Idishda termodinamik muvozanat qaror topganidan so’ng idishdagi muz olib tashlandi. Olib tashlangan muzning massasi necha gramm? Muzning solishtirma erish issiqligi 330𝑘𝐽/𝑘𝑔, muzning solishtirma issqilik sig’imi 2100 𝐽/𝑘𝑔 ∗ 𝐾

7. Gorizontal silliq sirtda joylashgan 𝑚₁ va 𝑚₂ massali brusoklar deformatsiyalanmagan prujina yordamida o’zaro bog’langan. Ikkinchi brusokka rasmda ko’rsatilganidek gorizontal tezlik 𝑣₀ berildi. Brusoklarning harakati davomida prujinaning potensial energiyasi maksimal qiymatga yetgan vaqt momentda brusoklarning tezliklari 𝑢₁  va 𝑢₂ bo’lsa, 𝑢₁ ni toping.

8. Uzunligi 𝐿 bo`lgan arava silliq relslar ustida turibdi. Aravaning ikki uchida massalari 𝑚<sub>1</sub> va 𝑚<sub>2</sub> bo`lgan bolalar turibdi. Agar ular o`zaro joy almashib olishsa, arava yerga nisbatan qanday masofaga siljiydi? Aravaning massasi 𝑚₀.

9. Quyidagi moddalardan qaysi birining elektr o’tkazuvchanligi eng kichik?

10. Kranga osilgan yukni ishchi arqon yordamida F kuch bilan tortib turibdi. Yukning massasi 𝑚 = 100 𝑘𝑔 bo’lsa, F (N) ni toping. 𝛼 = 30° ; 𝑔 = 10 𝑚/𝑠²

Ichida kub shaklidagi kovagi mavjud bo’lgan va tomoni 10 sm li kub shaklidagi jism tayyorlandi. Agar kubning barcha devorlari 1 sm qalinlikda bo’lsa, kubning massasini (kg)
aniqlang. Kub yasalgan metallning zichligi 4000 𝑘𝑔/𝑚³.

12. Porshen ostida joylashgan ideal gaz juda tez siqildi. Bu qaysi jarayonga mos keladi?

13. Chizmada ko’rsatilgan sistemada M=8 kg bo’lsa, m ning qanday minimal qiymatida (kg) sistema muvozanatda qoladi?

14. Bir nuqtadan bir vaqtning o’zida ikki tosh uloqtirilmoqda : birinchisi shimol tomonga gorizontga nisbatan 26° burchak ostida 5 m/s tezlik bilan, ikkinchisi esa janub tomonga gorizontga nisbatan 64° burchak ostida 12 m/s tezlik bilan. Toshlar orasidagi masofa 𝐿 ning vaqtga bog’lanish tenglamasini 𝐿 = 𝐿(𝑡) toping.

15. Yuk osilgan purjinaning tebranish davri T ga teng. Agar prujinani ikki buklab, o`sha yuk osilsa, uning tebranish davri qanday bo’ladi?

16. Chizmada ko’rsatilgan sistemaning aylana markazida hosil qilgan natijaviy magnit maydon induksiya vektorini toping. 𝜇₀𝑖/2𝑅= 𝐵 deb oling.

17. Jism tinch holatdan harakatni boshlab dastlabki 3 s da 10 m masofani bosib o’tsa, 𝑡 = 18 ÷ 21 s vaqt oralig’ida necha metr masofani bosib o’tadi.

18. Gorizontal sirtda sirpanmasdan dumalayotgan diskning ilgarilanma harakat tezligi 𝑣₀ = 8 𝑚/s ga, massasi esa 2 kg teng bo’lsa, diskning kinetik energiyasini (J) toping.

19. Shlang bo’ylab oqayotgan suvning tezligi 3 marta orttirilsa, uning quvvati qanday o’zgaradi?

20. Cheksiz hajmiy kubsimon setkaning qo’shni A va B tugunlari orasidagi qarshilikni (Om) aniqlang. Kublarning har bir tomoni bir hil 𝑅 = 12 𝑂𝑚 qarshilikka ega.

21. Ideal gaz grafikda ko’rsatilgan jarayon bo’yicha A holatdan B holatga o’tmoqda. Bu jarayonda gazning ichki energiyasi o’zgarishi ∆𝑈 ning, ideal gaz bajargan ishi 𝐴 ga nisbatini toping. 𝑖 – gazning erkinlik darajasi

22. 1 dengiz milyasi taqriban necha km ga mos kelishini ko’rsating. Ma’lumot uchun, 1 dengiz milyasi yer ekvatori aylanasining 1'(bir minut) burchagiga mos keladi.

23. Sig’imi 200 mkF va 50 mkF bo’lgan ikki kondensator o’zaro ketma-ket ravishda 𝑈 =8𝑐𝑜𝑠100𝑡 qonun bo’yicha o’zgarayotgan o’zgaruvchan tok manbaiga ulansa, sistemaning to’liq qarshiligini (Om) toping.

24. m massali kichik sharcha bir uchi mahkamlangan ipning ikkinchi uchiga bog’langan. Ipni gorizontal holatga olib kelinib boshlang’ich tezliksiz qo’yib yuborildi. Sharchaning tezlanishi gorizontal yo’nalgan vaqt momentida ipning taranglik kuchi (N) nimaga teng? 𝑚 = √3 𝑘𝑔, 𝑔 = 10 𝑚/𝑠².

m massali kichik sharcha bir uchi mahkamlangan ipning ikkinchi uchiga bog’langan. Ipni gorizontal holatga olib kelinib boshlang’ich tezliksiz qo’yib yuborildi. Sharchaning tezlanishi
vertikal pastga yo’nalgan vaqt momentida ipning taranglik kuchi nimaga teng?

1. Jismga o’zaro 60˚ burchak ostida yo’nalgan 6ta kuch ta’sir etmoqda. Ularning 5tasi bir xil 50 N qiymatga ega. 6-si esa 30 N qiymatga ega. Jismning massasi m = 20 kg bo’lsa, u shu kuchlarning teng ta’sir etuvchisi ta’sirda qanday tezlanish (?⁄?^2) bilan harakatlanadi?

2. Katerning suvga nisbatan tezligi 3v, oqimning tezligi esa v ga teng. Katerning A punktdan B punktga borib qaytishidagi o’rtacha tezligini toping. Oqim A dan B tomon yo’nalgan.

3. Chizmada ko’rsatilgan sxemada qaysi element(lar)dan tok o’tmaydi? 𝑅₁ = 𝑅, 𝑅₂ = 𝑅₃ = 2𝑅, 𝑅₄ =3𝑅, 𝑅₅ = 8𝑅.

4. Jism qarshilik kuchi tezlikning kvadratiga proporsional bo’ladigan muhitda harakatlanmoqda. Jism tezligi 30 % ga kamaytirilsa, unga ta’sir etuvchi qarshilik kuchi necha foizga kamayadi?

5. Muzning solishtirma erish issiqligi 330 kJ/kg ga teng. 2 kg massali va 0℃ haroratli muzga 70 kJ issiqlik berilsa, uning necha foizi erimay qoladi?

Yer sirtidan gorizontga nisbatan burchak ostida otilgan jismning uchish uzoqligi maksimal ko’tarilish
balandligidan 8 marta katta bo’lsa, otilish burchagining sinus qiymatini toping.

Ikki hil materialdan tayyorlangan jismlarning massalari mos holda 18 g va 12 g, ikkala jismni ham simobga solinganida suyuqlik sirtida erkin suzib yurishi ma’lum. Jismlar tomonidan siqib chiqarilgan
simoblarning og’irliklari nisbati (𝑃1/𝑃2) ni toping.

8. Chizmada ko’rsatilgan muvozanatdagi sistema uchun 𝑀/𝑚 = 2 ekanligi ma’lum bo’lsa, 𝑇_𝐴/𝑇_𝐵 ni aniqlang.

9. Jismning boshlang'ich tezligi 7 m/s. Jismga tezlikka  proporsional bo'lgan (proporsionallik koeffitsiyenti 3,5 kg/s)  ishqalanish kuchi ta’sir etadi. Jism massasi 3,5 kg bo'lsa,  jism to'xtagunicha qancha yo'l bosadi?

10. Jismning tezlik tenglamasi 𝑣 = 7 + 2𝑡 (m/s) ko’rinishga ega bo’lsa, shu jism uchun 𝑡 = 3 ÷ 7 s vaqt intervalidagi o’rtacha tezlik (m/s) topilsin.

11. Jism qiyaligi 0,6 bo’lgan qiya tekislikda yotibdi. Jism va qiya tekislik orasidagi ishqalanish koeffisientining qanday minimal qiymatida jism qiya tekislikda sirpanmaydi?

12. Massalari 5 kg va 15 kg bo’lgan kichik o’lchamdagi jismlar bir biridan 75 m masofada joylashgan. Ularning o’zaro tortishish kuchi necha Nyutonga teng?

13. Jism Yer sirtidan vertikal tik yuqoriga otildi. 4 s dan so’ng uning tezligi 20 m/s ga teng bo’lib qoldi. Yana necha sekunddan so’ng uning tezligi modul jihatdan huddi shu qiymatga erishadi. 𝑔 = 10 𝑚/𝑠²

Agar qiya tekislikning qiyalik burchagi 45° ga va ishqalanish koeffisienti 0.25 ga teng bo’lsa, shu
qiya tekislik uchun FIK ni (%) toping.

15. Rasmda ko’rsatilgan qurilma qanday vazifani bajaradi?

16. Tosh biror balandlikdan gorizontal otildi. Normal va tangensial tezlanishlari o’zaro tenglashgan vaqt momentida uning tezligi 28 m/s ga teng ekanligi ma’lum bo’lsa, shu vaqt ichida vertikal necha m pastga tushganini aniqlang. √2 ≈ 1.4, 𝑔 = 10 𝑚/𝑠²

Issiqlik dvigateli isitkichdan olgan issiqlik miqdorining 70 % i sovutkichga uzatiladi. Issiqlik dvigatelining FIK ni 2 marta oshirish uchun isitkichdan olingan issiqlik miqdorining necha foizini
sovitkichga berish kerak?

18. Bir jinsli R = 90 sm radiusli diskda chizmada ko’rsatilganidan R/2 radiusli kovak hosil qilingan. O – aylana markazi, Z – jismning og’irlik markazi bo’lsa, O va Z nuqtalar orasidagi masofa (sm) qanday?

19. Burchak tezlanishining birligi qaysi javobda to’g’ri ko’rsatilgan?

3 ta nuqtaviy zaryadni tomoni a ga teng bo’lgan teng tomonli uchburchakning uchta uchiga joylashtirildi. Zaryad miqdorlari q, 2q va 3q ga teng bo’lsa, uchburchakning markaziga joylashtirilgan
4q zaryad qanday potensial energiyaga ega bo’ladi?

Jism aylana bo’ylab tekis sekinlanuvchan harakatlanmoqda. Biror vaqt momentida burchak tezligining qiymati 𝜔_{21. 0}. Shu momentdan burchak tezligi ikki marta kamayguncha jism aylana bo’ylab
to’liq 300 marta aylandi. Jism to’xtash momentigacha yana necha marta aylanadi?

22. Ma’lumki geostatsionar orbitada harakatlanuvchi sun’iy yo’ldoshning aylanish davri Yerning o’z o’qi atrofidagi aylanish davri bilan bir hil. Bu orbitaning radiusi tahminan necha km ga teng?

23. Gazning harorati izobarik ravishda 27℃ dan 57℃ gacha oshdi. Bunda uning hajmi necha foizga ortadi?

24. Yer sirtidan gorizontga nisbatan burchak ostida otilgan jismning uchish vaqti 8 s ekanligi ma’lum. Yerga tushish momentidan 2 sekund avval Yer sirtidan necha m balandlikda bo’ladi? 𝑔 = 10 𝑚/𝑠²

25. Silindrik idishda porshen ostida joylashgan ideal gaz bosimi 500 kPa. Gaz bir atomli ekanligi ma’lum bo’lsa, shu gazning hajm birligiga mos keluvchi ichki energiyasini (𝑘𝐽/𝑚³) toping.

1. Elektr zanjirining umumiy sig’imini toping.

2. Faradeyning ikkinchi qununi ifodasidagi    A/Z nisbat qanday ataladi?

3. 110 W quvvatga ega elektr lampa 220 V kuchlanish tarmog’iga mo’ljallangan bo’lsa, lampaning qarshiligi necha Om?

4. Jism 20 m/s boshlang’ich tezlik bilan tekis tezlanuvchan harakatlanib, dastlabki 2 s vaqt intervalida 50 m masofani bosib o’tdi. Shundan so’ng yana 4 s harakatlanganida qanday tezlikka erishadi?

5. Bir hil kuchlanishga mo’ljallangan 50 W, 100 W va 150 W nominal quvvatli lampalar mavjud. Qaysi lampaning qarshiligi eng kichik?

6. Jumlani to’ldiring : “Suyuqlik yoki gazlardagi atom va molekulalarning to’xtovsiz va tartibsiz harakati …… deb ataladi.”

7. Massasi 88 g bo’lgan 𝐶𝑂₂ ideal gazi normal sharoitda qanday hajmni (litr) egallaydi?

8. Elektr maydon kuchlanganligi 400 kV/m bo’lgan bir jinsli vertikal maydonga kiritilgan +1,5nC nuqtaviy zaryad shu maydonda muallah turgan bo’lsa, uning massasini (g) aniqlang. 𝑔 = 10 𝑚/𝑠²

9. Uchta ishchi bir jinsli to’sinni ko’tarib ketishmoqda. Bunda bir ishchi to’sinning bir uchidan, qolgan ikkisi to’sinning ikkinchi uchidan biror x masofada ko’tarib olishgan. To’sinning og’irligi barcha ishchilarga bir hil taqsimlangan ekanligi ma’lum. Agar to’sinning uzunligi 4 m bo’lsa, x ni (m) aniqlang.

10. O’tkazgich bo’ylab 0,8 A tok o’tmoqda. O’tkazgich orqali 10 minut ichida 𝑥 ∗ 10¹⁹ ta elektron oqib o’tdi. 𝑥 ni toping.

11. Odam tanasi elektr tokiga nisbatan yaxshi o’tkazgich hisoblanadi. Javoblarda keltirilgan necha V kuchlanishli elektr tarmog’i inson organizmi uchun xavfli hisoblanadi?

12. Ideal gazning bosimi ham, hajmi ham 3 martadan oshirilganida uning harorati 800 K ga oshgani ma’lum bo’lsa, shu gazning oxirgi haroratini (℃) aniqlang.

Tennischi raketkaga 3m/s tezlikda uchib kelayotgan sharchani urib yuborishi natijasida sharcha orqaga 15 m/s tezlik bilan uchib ketdi. To’qnashishni absolyut elastik va sharchaning massasi raketkaning massasidan juda kichik deb olsak, raketkaning to’qnashish momentidagi tezligi necha
m/s ga teng bo’ladi?

14. Ikki nuqtaviy zaryaddan har bir zaryadning miqdorini √5 martadan orttirilsa va ular orasidagi masofani 4 marta kamaytirilsa o’zaro tortishish kuchi qanday o’zgaradi?

15. Grafikda 2 jism tezliklarining vaqt bo’yicha o’zgarish qonuni ko’rsatilgan. Agar ikki jism o’z harakatini bir nuqtadan va bir hil yo’nalishda boshlagan ekanligi ma’lum bo’lsa, 5 s da ular orasidagi masofa necha m ga teng bo’ladi?

16. Chizmada ko’rsatilgan elektr zanjirining A va B nuqtalari orasidagi umumiy qarshiligini toping.

17. Qorong’u xona 3 ta bir hil lampalar yordamida chizmada ko’rsatilganidek 2 xil usulda yoritilmoqda. Qaysi xolda xona yorug’roq bo’ladi?

18. Jism 80 m balandlikdan erkin tushmoqda. Harakatning oxirgi sekundida qanday masofa (m) o’tadi? 𝑔 = 10 𝑚/𝑠²

19. Ikki nuqtaviy zaryadning o’zaro ta’sir kuchi qanday ataladi?

20. Vodorod gazining harorati 223℃ haroratdagi molekulalarining o’rtacha kvadratik tezligini aniqlang.

Induksiyasi 200 mT bo’lgan magnit maydon chiziqlariga tik joylashgan 35 sm uzunlikdagi o’tkazgichga maydon tomonidan tas’sir etuvchi kuch140 mN ga teng bo’lsa, o’tkazgichdan qanday
tok o’tmoqda?

22. Chizmada ko’rsatilgan voltmetr necha V kuchlanishni ko’rsatmoqda?

23. 𝑘 ∗ 𝑁_𝐴 ifodaning qiymati qanday nomlanadi? 𝑘 − Bolsmann doimiysi, 𝑁_𝐴 − avagadro soni.

24. Shishani yung bilan ishqalaganda shish 8·10⁻¹² C zaryad oldi. Necha elektron va qaysi moddaga o’tdi?

25. Avagadro sonining birligi qaysi javobda to’g’ri ko’rsatilgan?

1. Bo`ylama to`lqinda muhit zarrachalari qanday yo`nalishda tebranadilar?

2. Quyidagi moddalardan qaysi birining elektr o’tkazuvchanligi eng kichik?

3. Oyning siderik davri qancha?

4. Prujinali mayatnikning garmonik tebranishida quyida keltirilgan parametrlardan qaysi biri vaqt bo’yicha garmonik o’zgarmaydi?

5. Zaryadlangan shar sirtidan uning radiusiga teng masofaga uzoqlashilsa, elektr maydon potensiali qanday o’zgaradi?

6. Bir atomli 1 mol gaz izobarik kengayganda160 J ish bajaradi va temperaturasi 10⁰C gaortadi. Gazga qancha issiqlik miqdori (J)berilgan?

7. Idishdagi gazning hajmi o‘zgarmas temperaturada 5% ga kamayishi uchun gaz bosimini necha foizga orttirish kerak?

8. Oydagi portlash yerda eshitlishi mumkinki?

9. Ikkita bir xil spiral 5 V li o’zgarmas kuchlanish tarmog’iga ketma-ket ulangan. Agar birinchi spiralning uzunligi 1,5 marta qisqartirilsa, uning uchlaridagi potensiallar farqi necha voltga teng bo’ladi?

10. Metropoliten ikki stansiyasining oralig’i 1,5 km. Poyezd bu masofaning birinchi yarmida tekis tezlanuvchan, qolgan ikkinchi yarmida tekis sekinlanuvchan harakat qiladi. Poyezdning maksimal tezligi 50 km/soat ga teng. Bu tezlanuvchan va sekinlanuvchan harakatning tezlanishlarini modul jihatdan teng bo`lsa,poyezdning ikki stansiya orasidagi harakat vaqti topilsin.(min)

11. Tekis harakatlanib tushayotgan aerostat xuddi shunday tezlikda yuqoriga ko'tarila boshlashi uchun, aerostatdan qancha og’irlikdagi ballastni (yukni) tashlab yuborish kerak?(kg) Aerostatning ballast bilan birga og’irligi 16 kN, yuqoriga ko'rsatuvchi kuchi 12 kN. Yuqoriga ko'tarilishda va tushishida havoning qarshilik kuchi birday hisoblansin.

12. R radiusli metal shar bir jinsli hajmiy zaryadga ega. Quyidagi qaysi grafik sharning elektr maydon kuchlanganligining masofaga bog’liqligini ifodalaydi?

13. 0,02 lm yorug’lik oqimi yuzi 5 sm² bo’lgan sirtga perpendikular tushmoqda. Sirtning yoritilganligi qanday?

14. Akkumulyatorga birinchi ?1 qarshilik ulandi va bunda FIK 27% ekanligi aniqlandi. So’ngra ?1 qarshilikning o’rniga ?2 (?1 ≠ ?2) qarshilik ulanganida tashqi zanjirda ajralayotgan quvvat o’zgarmadi. Ikkinchi holda FIK nimaga (%) teng bo’ladi?

15. Tosh gorizontal yo'nalishda 10 m/sek tezlik bilan otilgandan 3 sek o'tgach, tosh trayektoriyasining egrilik radiusi topilsin. Havoning qarshiligi hisobga olinmasin.

16. 5 sm radiusli va 104 V potensialgacha zaryadlangan shar radiusi 3 sm li zaryadsiz shar bilan sim orqali tutashtirilgandan keyin sharlar potensiallari hisoblab topilsin.

17. Gaz  PV²=const tenglamaga muvofiq siqilmoqda.  Bunda uning temperaturasi qanday o‘zgaradi?

18. Bir xil temperaturada turgan geliy (v₁), neon  (v₂ ) va argon (v₃) gazlari atomlarining issiqlik harakati o‘rtacha kvadratik tezliklarini  taqqoslang. Ularning nisbiy atom massalari quyidagicha: geliyniki - 4 m.a.b., neonniki -  20 m.a.b. va argonniki - 40 m.a.b.

19. Aylanma harakat qilayotgan g’ildirak gardishi nuqtasining υ₁ chiziqli tezligi gardishdan o’qqa 5 sm yaqin bo’lgan nuqtasining υ₂ chiziqli tezligidan 2,5 marta katta bo’lsa, g’ildirakning radiusi topilsin. (cm)

20. A jism υ₁ boshlang’ich tezlik bilan yuqoriga otilgan vaqtda, h balandlikdan υ₂=0 boshlang’ich tezlik bilan B jism pastga tushib keladi. Agar jismlar bir vaqtda harakatlangan bo’lsa, A va B jismlar orasidagi x masofaning t vaqtga bog’lanishi topilsin.

21. Kir yuvish mashinasining 40 sm diametrli bakiga sovunli suv quyilgan (σ=40 MN/m). Bu suv sirt qatlamining  energiyasini aniqlang.(mJ)

22. Jism  h=19,6 m balandlikdan boshlang’ich tezliksiz tushmoqda. Jism o'z harakatining oxirgi 0,1 sekundda qanch yo`l o`tadi? Havoning qarshiligi hisobga olinmasin.

23. Mutlaq silliq stolda M=10 kg massali taxta, taxtada esa m=4 kg massali taxtacha yotibdi. Taxta va taxtacha orasidagi ishqalanish koeffitsiyenti μ=0,2. Taxtachaga F=10 N gorizontal kuch qo‘yilgan. Taxta qanday tezlanish (m/s²) bilan harakatlanishini aniqlang.

24. υ=600 m/sek tezlik bilan uchayotgan m=4,65·10^{-26 kg} massali molekula normalga nisbatan idish devoriga 60⁰ burchakda uriladi va shunday burchakda tezligini o'zgartmay elastik qaytadi. Urilish vaqtida idish devoriga berilgan kuch impulsi topilsin

25. O’zgarmas tok manbaiga ulangan yassi kondensator plastinkalari orasidagi masofa 2 marta kamaytirilsa, elektr maydon energiyasi o’zgaradimi?

1. Uchta bir xil qarshilik o’zgarmas kuchlanish manbaiga ketma – ket ulangan. Birinchi qarshilikning qiymatini o’zgartirmasdan, ikkinchi qarshilikning qiymati 3 marta, uchinchisiniki esa – 2 marta orttirilsa, birinchi qarshilikning kuchlanishi necha marta kamayadi?

2. A punktidan o’zaro perpendikulyar yo’llar orqali bir vaqtning o’zida ikki avtomobil : birinchisi 80 km/h va ikkinchisi 60 km/h tezliklar bilan jo’nab ketishdi. Ular qanday tezlik (km/h) bilan bir-biridan uzoqlashmoqdalar?

3. Ikki ishchi og’irligi 600 N va uzunligi 6 m bo’lgan bir jinsli taxtani ko’tarib ketmoqda. Taxtaning uchlari birinchi ishchining yelkasidan 1 m, ikkinchi ishchining yelkasidan 2 m chiqib turibdi. Taxta har bir ishchi yelkasiga qanday kuch (N) bilan bosmoqda?

4. Buyumni nikellaahda 3 m² yuzasida 0,05 mm qalinlikda nikel  qatlami hosil qilish uchun necha gramm nikel ishlatiladi? Nikelning zichligi 8900 kg/ m³ ga teng.

5. Dengiz sathidan 240 m chuqurlikdagi botiqda atmosfera bosimi 0°C da P₁ ga, dengiz sathidan 1,2 km balandlikdagi atmosfera bosimi esa P₂ ga teng. P₁/P₂  nisbatni toping.

6. Ko’lning biror h chuqurligidagi bosim 0,5 MPa ga teng bo’lsa, undan 10 m chuqurroqdagi gidrostatik bosim necha kPa ga teng bo’ladi? P₀=100 𝑘𝑃𝑎, 𝑔=10 𝑚/s²

7. Magnit induksiyasi 70 mT bo’lgan bir jinsli magnit maydoniga induksiya chiziqlariga tik yo’nalishda uchib kirgan ilfa zarrasi radiusi 16,6 sm gat eng bo’lgan aylana trayektoriyasi bo’ylab harakatlanadi. Alfa zarrasiga ta’sir etuvchi markazga intilma kuchni toping (N)  e=1,6·10^-19C  1m.a.b=1,66·10^-27 kg 

8. Ovchi tinch turgan qayiqda turib uchayotgan qushga  gorizontga nisbatan 30° burchak ostida o'q uzdi. Ovchining qayiq bilan birgalikdagi massasi 80 kg. O'qnlng massasi 40 g,  o'rtacha tezligi esa 400 m/s. Suvning qayiq harakatiga   o'rtacha qarshilik kuchi 4 N bo'lsa, qayiq qancha masofaga  (m) siljidi?

9. Jismning harakat tengiamasi x = 0, 5t² + 2t + 4 ko'rinishga  ega. Jismning tezligi harakat boshlanganidan keyin 5 s  o'tgach qanday bo'ladi (m/s)?

10. Har binning qalinligi h= 7 sm bo'lgan yetti brusok   bir-biriuing ustiga taxlangan bo'lib, bu to‘p suv sirtida tik  holda suzib yuribdi. Bunda suvning sirti tepadan sanaganda   beshinchi va oltinchi brusoklar orasiga to'g'ri kelgan. Agar  brusoklardan biri olib tashlansa, to'pning suvga botishi  necha sm o'zgaradi?

11. Tubida kichik teshigi bo’lgan suvli paqir arqonga osilgan holda tebranmoqda. Suv oqib chiqqani sari uning tebranish chastotasi qanday o’zgaradi?

12. Moddiy nuqta koordinatasi 𝑥=2+3sin(4𝜋∙𝑡+𝜋/2) qonun bo’yicha o’zgarmoqda. 𝑡=0 vaqtda nuqta tezligi qanday bo’lgan?

13. Chastotasi 2 Hz bo'lgan to'lqin 3 m/s tezlik bilan   tarqalmoqda. Bir-biridan 75 sm masofada bo'lgan nuqtalar  v tebranishlarining maksimal fazalar farqi qanday?

14. Bir jinsli, ishqalanishsiz harakatlanadigan, uzunligi 2 m, massasi 100 kg bo’lgan aravachaning ikki chetida massalari mos holda 70 kg va 90 kg bo’lgan ikkita bola turibdi. Birinchi bola aravachaning o’rtasigacha kelganda sistema og’irlik markazi qanchaga (m) siljiydi?

15. Baland bino tarnovidan ikkinchi tomchi uzilgaa paytdan  2 sekund o'tgach, uning birinchi tomchidan uzoqligi 25 m bo'lsa, tomchilar qanday vaqt intervalida (s) uzilishini  aniqlang.

16. Elastik sharcha va massiv devor o’zgarmas tezlik bilan bir tomonga qarab mos holda 5 m/s va 𝑣 tezlik bilan harakatlanmoqda. Sharcha bilan devor o’rtasidagi to’qnashuvdan so’ng sharcha, dastlabki yo’nalishida, 2 m/s tezlik bilan harakatni davom etdi. Devorning tezligi 𝑣 (m/s) nimaga teng?

17. Gorizontal sirtdagi 25   impulsli bilyard shari tinch turgan xuddi shunday shar bilan elastik to’qnashgandan keyin impulsi 15   bo’lib qoldi. Ikkinchi sharning impulsi () qanday bo’lib qoldi

18. Tinch turgan 2,5 kg massali jismga 20 N va 15 N kuchlar  o'zaro 90° burchak ostida ta’sir qilmoqda. Jismning 3 s dan keyingi tezligini (m/s) toping.

19. Gidravlik pressning 0,5 m² yuzali kichik porsheniga bosim  ga orttirilsa, sirti 1  bo'lgan katta porshenga bosim  qanchaga ortadi?

20. 20 sm uzunlikdagi 25 A tokli o’tkazgichni bir jinsli magnit maydonda induksiya chiziqlariga tik yo’nalishda 20 mm masofaga siljitishda 20 mJ ish bajarildi. Magnit maydon induksiyasini aniqlang (Tl).

21. Quyidagi rasmda magnit maydonning tok bilan o’zaro ta’siri ko’rsatilgan. Amper kuchining yo’nalishini toping.

22. Jism gorizontga π/6  burchak ostida 30 m/s tezlik bilan  otildi. Trayektoriyaning eng yuqori nuqtasida jism tezligining  moduli nimaga teng (m/s) sin30° = 0 ,5 cos30° = 0,87

23. Kub shaklidagi muz bo’lagi ichida bir jinsli sharsimon jism joylashtirilgan bo’lib, ushbu muz suvda to’la botgan holda suzib yuribdi. Agar kub shaklidagi muzning tomonlari a, uning ichidagi sharning diametri ham a ga teng bo’lsa, shu sharsimon jism moddasining zichligini (kg/m³) toping. Muzning hamda suvning zichliklari 0,9 g/sm³ va 1,0 g/sm³.

24. Bir jinsli magnit maydoniga induksiya vektorining yo’nalishi 60⁰ burchak ostida 100 m/s tezlik bilan uchib kirgan zarracha spiral trayektoriya bo’ylab harakat qiladi. Induksiya vektorining moduli 4 Tl ga, zarrachaning zaryadi 50 μC  ga massasi 0,3 mg gat eng. Spiral qadamining uzunligini  (sm) toping.

25. Potensial energiya deb nimaga aytiladi?

1. Idishdagi suvda yarmi suvga botgan holda shar suzmoqda. Agar bu idish og’irlik kuchi yerdagidan 2 marta katta bo’lgan sayyoraga ko’chirilsa, sharning suvga cho’kkan qismining hajmi qanday o’zgaradi?

2. Oqimga qarshi suzayotgan bolaning suvga nisbatan tezligi 1 m/s, suvning qirg’oqqa nisbatan tezligi 0,5 m/s bo’lsa, bo’laning qirg’oqqa nisbatan tezligini aniqlang (km/soat).

3. Jezning tarkibida 63% mis va 37% rux bor. Jezning zichligi (g/sm³) topilsin. Misning zichligi 8,9g /sm³, ruxning zichligi 7,1 g /sm³

4. Baland silindrsimon idishga issiq suv quyilgan. Suv soviganda uning idish tubiga bosimi qanday o’zgaradi?

5. Jism R radiusli aylana bo’ylab harakatlanayapti. Aylananing 1/6 qismini o’tganda, yo’l va ko’chish moduli nimaga teng bo’ladi?

6. Piyodaning tezligi υ₁=6km/h Undant₁=45 minut keyin yo’lga chiqqan velosipedchi piyodani t₂=9 minutda quvib yetishi uchun qanday υ2(km/h)tezlik bilan harakatlanishi kerak?

7. Elektr zanjirining X va Y nuqtalari orasidagi umumiy qarshiligini toping.

8. Absolyut temperatura to’rt marta oshganda ideal gaz molekulalarining o’rtacha kvadratik tezligi necha marta ortadi?

9. Velosipedchi va yo’lovchi bir nuqtadan bir-biriga tik ravishda 1 minut harakat qilganda, ular orasidagi masofa 150 m bo’ldi. Agar velosioedchining tezligi yo’lovchinikidan 3 marta katta bo’lsa, velopedchining tezligini toping (m/s).

10. Bo’yi 1,83m bo’lgan odam miyasidagi va tovonidagi qonining gidrostatik bosimlari farqi (kPa) topilsin. Odam qoningzichligi1060 kg/m³

11. Agar 14 m balandlikdan yuqoriga vertikal otilgan 400 g massasli jismning boshglang’ich kinetik energiyasi 40 J bo’lsa, u yer sirtidan qanday balandlikka ko’tariladi?

12. Berk idishda bir mol ideal gaz bor. Tajriba natijasida P/T=371 Pa/K munosabat aniqlandi.Bu gazning konsentrasiyasini aniqlang?

13. Gazni ideal deb hisoblash uchun undagi qanday effektlarni nazarga olmaslik kerak?

14. Bir-biridan 3 sm masofada turgan har biri 10 nC dan bo’lgan ikki zaryad qanday kuch bilan o’zaro ta’sirlashadi?

15. Rasmda keltirilgan tezlik grafigidan foydalanib v=v(t) bog’lanishtenglamasini yozing.

16. Hajmi 4 sm ³, qo’rg’oshindan yasalgan g’ovak shar suv ichida suzib yurishi uchun uning massasi qancha bo’lishi lozim?

17. Jismning mexanik harakatini o’rganishda koordinatalar sistemasi nima maqsadda beriladi?

18. Qayiq kengligi 240 m bo’lgan daryoni kesib suzib o’tmoqda. Agar oqimning tezligi 2m/s, qayiqning suvga nisbatan tezligi 3m/s bo’lsa, qayiq ikkinchi sohilga o’tish uchun qanday minimal vaqt (s) zarur bo’ladi?

19. Jism tik yuqoriga 20 m/s tezlik bilan vertikal otildi. Jism qanday maksimal balandlikka (m) ko’tariladi?

20. Nuqtaviy zaryadning potensiali 3 marta kamayadigan masofada elektr maydon kuchlanganligi qanday o’zgaradi?

21. Avtomobil tekis tezlanuvchan harakatni boshlab tezligi 70 km/soatga yetganida u manzilgacha bo’lgan yo’lning 1/3 qismini bosib o’tdi. Qolgan yo’lning birinchi yarmida shu tezlik bilan, ikkinchi yarmida esa 60 km/soat tezlik bilan tekis harakatlandi. Avtomobil 2,5 soat harakatlangan bo’lsa, uning butun harakati davomidagi o’rtacha tezligini toping (km/soat)

22. Elektronning zaryadi qaysi javobda to’g’ri ko’rsatilgan?

23. Suvli stakanda ichida muzlagan tosh bor muz parchasi suzib yuribdi. Muz erigandan keyin stakandagi suvning sathi qanday o’zgaradi?

24. Massasi 10 kg bo’lgan taxta uzunligining ¼ qismiga teng masofada tayansh tirab qo’yilgan. Taxtani muvozanatda tutib turish uchun uning kalta uchiga taxtaga perpendikulyar bo’lgan qanday kuch qo’yish lozim (N)?

25. Avtomobil yo’lning birinchi yarmini 20 m/s tezlik bilan, ikkinchi yarmini 30 m/s tezlik bilano’tdi. Avtomobilning butun yo’ldagi o’rtacha tezligini toping.