Bo'lim: Kimyo olimpiada

1. 2CO(g) + O₂(g) ↔ 2CO₂(g) ushbu reaksiya bo‘yicha kislorodning sarflanish tezligi 4 mol/litr∙min. 2 litrli idishda shu reaksiya olib borilganda, kislorodning konsentratsiyasi 7 mol/litrdan 2 mol/litrgacha kamaydi. Reaksiyaning sekundlardagi davomiyligini aniqlang.

2. Quyidagi reaksiyalarni tahlil qilib 1 g uran-235 yoqilg‘isidan olinadigan energiyaga teng issiqlik hosil qilish uchun necha tonna ko‘mirni yoqish kerakligini aniqlang. (1 eV = 1,6∙10^-19 J)

²³⁵U + n = ¹¹⁴Ba + ⁹²Kr + 3n + 200 MeV/(har bir uran-235 yadrosiga) C + O₂ = CO₂ + 395 kJ/mol

3. 5,2 g atsetilendan necha gramm akril kislota olish mumkin?

4. Butenning izomerlaridan biriga kislotali sharoitda suv biriktirilganida oksidlovchilar bilan ta’sirlashmaydigan spirt hosil bo‘ladi. Uglevodorodni aniqlang.

5. 100^oC dagi Ba(NO₃)₂ ning 336 g to‘yingan eritmasi 25 ^oC gacha sovitilsa, necha gramm tuz kristallanadi? S(25⁰C)=10,5; S(100⁰C) =34,4)

6. 124,65 kPa bosim, temperatura 77 °C ga teng bo‘lganda, 7 l metan tarkibidagi atomlar sonini toping.

7. 250 g 8,94% li KCl eritmasidan 3 A tok kuchi 9650 sekund davomida o‘tkazilganda hosil bo‘lgan eritmaning foiz konsentratsiyasini (%) toping.

8. Quyidagi birikmalardan ham kation, ham anion bo‘yicha gidrolizga uchraydiganlarini aniqlang. 1) natriy sulfat; 2) ammoniy atsetat; 3)litiy nitrat; 4) ammoniy karbonat; 5) kaliy xlorid.

9. Kaliy nitratning 30°C da to'yingan 150 g eritmasi 10 A tok bilan 71410 sekund davomida elektroliz qilinadi.  Agar kaliy nitrat  30°C  da  26%  tuz saqlasa, cho'kmaga tushgan tuz massasini (g) aniqlang.

10. Mol nisbatlari 5:2 bo'lgan CD₄ va H₂O tarkibidagi neytronlar soni ayirmasi 8,5 ga teng bo'lsa,  aralashmaning mol yig'indisini toping.

11. 89,1 g ikki asosli karbon kislotaning kalsiyli tuzi pirolizga uchratilib olingan siklik keton qaytarilganda 37,8 g sikloalkan  olindi. Qanday sikloalkan olinganligini aniqlang .

12. A+2B=C+D reaksiya bo‘yicha muvozanat qaror topgandan so‘ng moddalarning muvozanat konsentratsiyalari quyidagicha: [A]=0,4 mol/l, [B]=0,5 mol/l, [C]=0,25 mol/l, [D]=0,8 mol/l bo‘lsa, muvozanat konstantasini aniqlang.

13. Noma'lum to'yingan aldegidning 1 moli oksidlanishidan olingan karbon kislota massasi shu aldegidning 0,75 moli yonishidan hosil bo'lgan karbonat angidrid massasidan 1,1 marta kichik bo'lsa, aldegidni aniqlang.

14. Orbital kvant soni 2 ga teng bo‘lgan pog‘onachaga eng ko‘pi bilan nechta elektron sig‘adi .

15. N₂(g)+3H₂(g) ↔ 2NH₃(g) ushbu reaksiya bo‘yicha azotning sarflanish tezligi 3 mol/l∙min. 8 litrli idishda shu reaksiya o‘tkazilganda, azotning miqdori 104 moldan 8 molgacha kamaydi. Reaksiya necha minut davom etganligini aniqlang.

16. Alizaringa xrom (III) gidroksid qo'shilsa, qanday rang hosil bo'ladi?

17. Qaysi birikmalar suvda eritilganda kislotali muhit hosil bo‘ladi? 1) natriy peroksid; 2) alyuminiy nitrat; 3) magniy xlorid; 4) kaliy gidrid; 5) natriy gidrokarbonat; 6) rux sulfat.

18. Quyidagi tuzlarning qaysilari gidrolizga uchramaydi? 1) natriy sulfat; 2) ammoniy nitrit; 3) litiy nitrat; 4) alyuminiy karbonat; 5) kaliy xlorid; 6) ammoniy atsetat.

19. SO₂ + NO₂ = SO₃ + NO reaksiyada SO₂ va NO₂ ning dastlabki  konsentratsiyasi 6 va 7 mol/litr bo‘lsa, SO₂ ning muvozanat konsentratsiyasini (mol/litr) hisoblang (Км=1).

20. Qaysi birikmalar suvda eritilganda neytral muhit hosil bo‘ladi? 1) kaliy peroksid; 2) natriy nitrat; 3) kalsiy xlorid; 4) litiy sulfat; 5) natriy gidrokarbonat; 6) natriy gidrid.

21. Quyidagi reaksiyaning o‘ng tomonidagi moddalar koeffitsiyentlar yig‘indisi nechaga teng? As₂S₃ + HNO₃= H₃AsO₄ + SO₂ + NO₂ + H₂O

22. 100 ^oC dagi KBr ning 408 g to‘yingan eritmasi 25^oC gacha sovitilsa, necha gramm tuz kristallanadi? (S (25 ^oC)=66; S (100 ^oC)=104)

23. KClning 20^oC dagi eruvchanlik koeffitsiyenti 34 ga teng. 350 g suvda 70 g KCl eritildi. Shu eritmani to‘yintirish uchun yana necha gramm KCl qo‘shish kerak?

24. Geksan molekulasida nechta sp³-gibrid orbitallar mavjud?

25. 500 g 32% li CuSO₄ eritmasidan misni to‘liq ajratib olish uchun 5 A to‘k kuchini necha sekund davomida o‘tkazish kerak?

1. H₂ + Cl₂ = 2HCl reаksiyasidа vоdоrоd vа хlоr teng nisbаtdа (2:2) оlindi. Хlоrning 20% miqdоri sаrflаngаndаn so’ng muvоzаnаt kоnstаntаsini tоping.

2. CH₃ CH (CH₃) C (CH₃)₂ Br va CH₃ CH (CH₃) CH₂ CH₂ Br natriy bilan o‘zaro ta’sirlashganda (Vyurs reaksiyasi bo‘yicha) qanday alkanlar hosil bo‘lmaydi? 1) 2,3,3,4,4,5-geksametilgeksan; 2) 2,3,3,5-tetrametilgeksan; 3) 3,6-dimetiloktan; 4) 2,2,3,4,5,5-geksametilgeksan; 5) 2,7-dimetiloktan; 6) 2,3,3,6-tetrametilgeptan.

3. Pахtа tоlаsining mоlekulyar mаssаsi 1750000 gа tengligini hisоbgа оlib, uning pоlimerlаnish dаrаjаsini аniqlаng.

4. Quyidаgi sistemаdа А+В↔С+Д tenglаmаdаgi tаrtib bo’yichа yozilgаn mоddаlаr kоnsentrаsiyalаri (mоl/l) 8, 3, 2, 12 bo’lgаn. Мuvоzаnаt hоlаtdаgi sistemаdа С mоddаdаn 2 mоl/l chiqаrib yubоrilgаn. А vа D mоddаlаrning yangi kоnsentrаsiyalаrini аniqlаng.

5. 0,24 l suvdаgi vоdоrоd iоnlаri sоni 3,01·10¹⁵ gа teng. Iоnlаrgа dissоsiyalаngаn suv mоlekulаsining bittаsigа nechtа dissоsiyalаnmаgаn suv mоlekulаsi to’g’ri kelаdi.

6. Dezоksiribоzаni 2-uglerоd аtоmining оksidlаnish dаrаjаsini аniqlаng.

7. Vodorod – ¹H, ²H, ³H, jami 3 ta, xlor esa ³⁵Cl va ³⁷Cl, jami 2 ta izotopdan iborat ekanligini inobatga olib, izotop tarkibi bilan farq qiladigan jami necha xil HCl molekulalarini hosil qilish mumkinligini ayting.

8. Glukozani A.M. Butlerov usuli bo‘yicha olinishida tarkibida 90 ta sp2 gibridlangan orbitallar saqlagan reagent sarflandi. Hosil bo‘lgan monosaxarid massasini (g) aniqlang.

9. O’zaro izomer bo’lgan noma’lum alken va sikloalkandan iborat 5 litr (n.sh.)aralashma 40litr (n.sh) kislorod ishtirokida yoqildi(kislorod mo’l miqdorda olingan). So’ngra hosil bo’lgan suv bug’lari kondetsatlandi. Qolgan gazlar aralashmasi 30 litr (n.sh.)ni tashkil qilsa, undagi CO₂ning hajmini aniqlang?

10. Izоprоpil аtsetаt fоrmulаsini yozing vа undаgi uglerоd аtоmlаrini оksidlаnish dаrаjаlаrini yig’indisini аniqlаng.

11. Аlyuminiy kаtiоni zаryadining kulоnlаrdаgi qiymаtini tоping.

12. HCOOH→ CO₂ + H₂ reаksiyaning 140◦C dаgi tezlik kоnstаntаsi 5,75 ∙10⁻⁴ gа, 185◦C dа esа 9,2 ∙10⁻³ gа teng. Reаksiyaning hаrоrаt kоeffisientini tоping.

13. Reаksiyaning o’rtаchа tezligi 0,4 mоl/l·sek gа teng, bоshlаng’ich mоddа kоnsentrаsiyasi 2,5 mоl dаn 1,3 mоl gаchа kаmаygаn bo’lsа, reаksiyaning dаvоm etgаn vаqtini аniqlаng.

14. Tarkibida 9,12 g temir(II)sulfat va 9,8 g sulfat kislota bo’lgan eritmaga tarkibida 1,58 g kaliy permanganat bo’lgan eritmadan qo’shildi. Eritmada qancha tuz hosil bo’lgan va qancha sulfat kislota ortib qolgan?

15. Geometrik (sis-trans) izomeriya hosil qilishda qaysi bog‘ qatnashadi?

16. Funksional guruhning asosiy uglerod zanjiridagi boshqa uglerod atomiga bog‘lanib kelishi bilan bog‘liq izomeriya qanday nomlanadi?

17. Propan va butandan iborat 5,6 dm³ (n.sh.da) aralashma to‘iq yonishi natijasida 654 kJ issiqlik ajralib chiqdi. Propan va butanning yonish issiqligi mos ravishda 2 220 va 2 877 kJ/mol bo‘lsa, dastlabki aralashmadagi butanning hajmiy ulushini (%) hisoblang.

18. …………….. -gemoglobin sintezida katta ahamiyatga ega.DNK va aminokislotalar almashinuvida muhim element hisoblanadi.U uzum hosildorligini oshirish bilan birga mevasi tarkibida qand moddalarining ko’payishiga yordam beradi.U Mn, Zn, B, Cu mineral o’gitlar bilan qo’shib ishlatilganda g’ozaning rivojlanishi tezlashadi va hosildorlikni gektariga 3-4 sentnerga oshiradi.

19. Tarkibida 16 ta sp3 gibridlangan orbital bo‘lgan oddiy efir tarkibidagi uglerod atomlarini massa ulushini (%) aniqlang.

20. Katodda 3,36 g kadmiy ajralib chiqishi uchun kadmiy sulfat eritmasidan 0,402 А kuchga ega bo’lgan tok qancha vaqtda o’tishi kerakligini aniqlang.

21. γ= 2 bo’lgаn reаksiyani 20°C dа tugаtish uchun 3 sоаt ketаdi, shu reаksiyani 45 minutdа tugаtish uchun hаrоrаtni nechа °Cgа ko’tаrish kerаk?

22. Каttа оdаmning sutkаli rаsiоnidа 120 g оqsil bo’lishi kerаk. Sutkаli rаsiоndа оqsilning 30 % ni mоl go’shtidаn оlish uchun bir kundа nechа g go’sht iste’mоl qilishi kerаk? Go’shtdа оqsil 20,2 % ni tаshkil qilаdi.

23. Аgаr eritmаdа 400 tа iоn bo’lsа, dissоsiyalаnmаgаn nаtriy хlоrid mоlekulаlаr sоnini hisоblаng. (α = 92%)

24. Etilаmin, butilаmin vа vоdоrоddаn ibоrаt 17,92 l аrаlаshmа yondirilgаndа 5,6 g аzоt vа 39,6 g suv hоsil bo’ldi. Аrаlаshmа tаrkibidаgi butilаminni mаssаsini hisоblаng.

25. Maltoza va saxarozadan iborat aralashma gidrolizidan hosil bo‘lgan moddalar bilan “kumush ko‘zgu” reaksiyasi o‘tkazildi. Natijada 172,8 g cho‘kma hosil boldi. Agar dastlabki aralashmada moddalar nisbati mos ravishda 1:2 bo‘lgan bo‘lsa, ushbu aralashmaning massasini (g) toping.

1. Keltirilgan birikmalarning qaysi birida qutbli kovalent bog’ eng kuchli ifodalangan:

2. Vodorodning 3 xil izotopi (¹H; ²D; ³T) va kislorodning ¹⁷O va ¹⁸O li izotoplaridan hosil bo’lgan suv molekulalaridan necha foizi tarkibida 11 ta neytron boladi?

3. Kaliy permanganat molekulasida nechta sigma va nechta pi bog’ borligini aniqlang.

4. Eritma va aralashmalarning qanday fizik-kimyoviy xususiyatlari o‘xshash? 1) Tarkibi bir necha xil moddadan iborat; 2) Tarkibi bitta moddadan iborat 3) Fizik usullar orqali tarkibiy qismlarga ajratish mumkin; 4) Kimyoviy reaksiyalar yordamida tarkibiy qismlarga ajraladi; 5) Hosil bo‘lishida issiqlik ajraladi yoki yutiladi; 6) Hosil bo‘lishida issiqlik ajralmaydi ham, yutilmaydi ham.

5. Ammiak gazi parchalandi. Natijada hosil bo’lgan aralashmadagi vodorodning hajmiy ulushi parchalanish unumiga teng bo’lsa, aralashmaning molyar massasini (g/mol) hisoblang.

6. A moddaning konsentratsiyasi 20˚C da 30 sekundda ikki marta kamayadi. A moddaning konsentratsiyasini 60˚C da 2,5 sekundda necha marta kamayishini aniqlang? (y=2)

7. MeSO₄ o’zining massasidan 2 marta ko’p suvda eritilganda eritmadagi SO₄^2- anionining massa ulushi 1/5 ga teng bo’ldi. Metallni aniqlang.

8. Noma’lum x M li Y tuzning titr va foiz konsentratsiyalari nisbatini aniqlang.(p=2g/ml)

9. Azot va noma’lum gaz aralashmasining geliyga nisbatan zichligi 10 ga teng. Ularning hajmiy nisbati almashgan aralashmaning geliyga nisbatan zichligi 8 ga teng. Noma’lum gazni aniqlang.

10. 3 mol A modda 3 mol B modda bilan aralashtirildi. Natijada A + B ↔ C + D muvozanat o‘rnatildi. Agar K = 4 va reaksion aralashma hajmi 1 litr bo‘lsa, muvozanat qaror topganidan keyingi reaksiya unumini (%) aniqlang.

11. Eritmalarning qaysi jihatlari kimyoviy birikmalarga o‘xshaydi?

12. Tarkibida 80% suv saqlagan 100 g NaOH eritmasini bug’latib, tarkibida 5% suv saqlagan eritmadan necha gramm olish mumkin?

13. Oltingugurt bug‘larining metanga nisbatan zichligi 16 bo‘lsa, bug‘ molekulalarining formulasini aniqlang.

14. NO va N₂O_x dan iborat aralashmada kislorodning massa ulushi 40% , NO ning massa ulushi 21,4% bo’lsa, X ni toping.

15. Noma’lum massali suv tarkibida 12,04·10¹⁶ ta vodorod ioni mavjud. Agar dissotsiyalangan suv molekulasining bittasiga dissotsiyalanmagan suv molekulasining 5·10⁸ tasi to’g’ri kelsa, noma’lum suv massasini(g) hisoblang.(H2_O=H+ + OH-)

16. Galogenid kislotaning 1,4 M li eritmasining titri 113,4 mg/ml ga teng. Galogenid kislotani aniqlang.

17. Tarkibida 36 g tuz bo’lgan eritmaga 20 g tuz qo’shildi. Natijada konsentratsiya 10 % ga ortdi. Boshlang’ich eritmadagi tuzning massa ulushini toping? 1) 50 2) 303) 60 4) 40 5) 25

18. 120 g 20% li NaOH eritmasiga 480 g 10%li NaOH eritmasi qo’shildi. Bunda 6M li eritma hosil bo’ldi. Hosil bo’lgan eritmaning zichligini (g/ml) toping.

19. ^xMn⁺ⁿ ioni ⁵⁴Cr⁺³ ioniga ham izoton, ham izoelektron bo’lsa, x va n ning qiymatini aniqlang.

20. 40˚C dagi reaksiya 30˚C dagi reaksiyaga qaraganda 6 sekund oldin tugaydi. 50˚C dagi reaksiyaga qaraganda 2 sekunddan keyin tugaydi. Ushbu reaksiya 10˚C da necha sekundda tugaydi.

21. Bir moddaning 10 grammi 20C da 20 sekundda parchalanadi, 40C da sgu moddaning 90 grammi 20 sekundda parchalanadi. Shu reaksiyalarning tezlik koiffisiyentini aniqlang.

22. Qutbsiz kovalent bog’li molekulalar juftini aniqlang.

23. Teng hajmda olingan kislorod va ozon massalari bir – biridan 480 g ga farq qilsa, aralashmadagi kislorod massasini(g) hisoblang.

24. Biror bir tuzning 70°C dagi eruvchanlik koeffitsiyenti uning 50°C dagi eruvchanlik koefsiyentidan 1,5 barobar ko’p. Agar shu tuzning 70°C dagi to’yingan 290 g eritmasi 50°C ga qadar sovitilganda 30 g tuz cho’kmaga tushishi ma’lum bo’lsa, shu tuzning 70°C dagi eruvchanlik koeffitsiyentini aniqlang.

25. 10 m³ hajmli idishda 2 atm bosim 25°C temperaturada 22,9 kg qutbsiz gaz qamalgan bo‘lsa, ushbu gazning kimyoviy formulasini keltiring.

1. Butenning izomerlaridan biriga kislotali sharoitda suv biriktirilganida oksidlovchilar bilan ta’sirlashmaydigan spirt hosil bo‘ladi. Uglevodorodni aniqlang.

2. Quyidagi moddalardan qaysilari natriy bilan ta’sirlashib gaz ajrata oladi: 1) etilen 2) etanol 3) sirka aldegidi 4) fenol 5) sirka kislotasi?

3. Havodagi azotning sanoatda o‘zlashtirilishi quyidagi sxema bo‘yicha amalga oshadi: N₂ → NH₃ → NO → NO₂ → HNO₃ → NH₄NO₃. Sxemadan ayon bo‘lyabdiki, ammoniy nitrat tarkibidagi ham ammoniy kationi, ham nitrat anioni havo tarkibidagi azotdan hosil bo‘lmoqda. 1 tonna ammoniy nitrat sintez qilish uchun qancha m3 (n.sh.da) havoni qayta ishlash kerak? (Havodagi azotning hajmiy ulushini 80% deb qarang)

4. 1,43 ml (ρ = 0,81 g/ml) noma’lum aldegid kumush(I) oksidining ammiakdagi eritmasi bilan oksidlanganida 4,32 g kumush hosil bo‘lgan bo‘sa, noma’lum aldegidni aniqlang.

5. 25°C da 100 g suvda 0,17 mg AgCl erishi ma’lum bo‘lsa, erish reaksiyasining (AgCl ↔ Ag⁺ + Cl^-) muvozanat konstantasini hisoblang. Tuz qo‘shilganida suvning hajmi o‘zgarmaydi deb qarang.

6. Qaysi qatorda Cu⁺ ionining elektron konfiguratsiyasi to‘g‘ri ko‘rsatilgan? ⁴⁵⁷⁸ ¹

7. Quyida keltirilgan (1) va (2) reaksiyalarning muvozanat konstantalari qiymatlaridan (x va y) foydalanib, (3) reaksiyaning muvozanat konstantasi qiymatini (z) keltirib chiqaring.

8. Massasi 23,2 g bo‘lgan Mg va MgO dan iborat aralashma to‘liq qaytarildi va yetarli miqdorda xlorid kislota ta’sir ettirildi. Natijada 15,68 litr (n.sh.da) gaz modda ajralib chiqdi. Boshlang‘ich aralashma tarkibidagi metallning massasini (g) aniqlang.

9. Kaliy dixromat eritmasining konsentratsiyasini aniqlash uchun undan 10,0 ml alikvota olindi va suv bilan 250,0 ml hajmgacha suyultirildi. Hosil bo‘lgan eritmadan 10,0 ml alikvota olinib, unga 2 M 10 ml H2SO₄ va 0,200 M 10,0 ml FeSO₄ qo‘shildi. Biroz vaqt o‘tgach aralashma 0,020 M KMnO₄ eritmasi bilan titrlandi. Titrlash uchun 5,0 ml titrant sarflangan bo‘lsa, dastlabki kaliy dixromat eritmasining konsentratsiyasini (M) aniqlang.

10. 19,2 g kalsiy karbididan qancha hajm (ml) benzol (ρ = 0,876 g/ml) olish mumkin? Har bir bosqichning reaksiya unumi 50%.

11. 5 g noma’lum metall xlorid kislota eritmasi bilan ta’sirlashganida 2 litr (n.sh.da) vodorod ajralib chiqqan bo‘lsa, noma’lum metallni aniqlang.

12. O‘ng tomondagi rasmlarda CH₃CH₂F → CH₂=CH₂ + HF reaksiya uchun tegishli ma’lumotlar keltirilgan: R – tegishli yadrolar orasidagi masofa, ∆R – yadrolar orasidagi masofaningboshlang‘ichga qaraganda qanchaga o‘zgarishini bildiradi. RHF, RCM va RCC masofalar vaqt o‘tishi bilan qanday o‘zgarishini (A, B, C, D) aniqlang.

13. 2Al³⁺ + 3CO₃^2- + 3H₂O → 2Al(OH)₃ + 3CO₂ Ushbu jarayon qaysi moddalar ishtirokida sodir bo‘ladi?

14. Bor modeliga ko‘ra vodorod atomidagi elektronning energiyasi quyidagicha aniqlanadi: bu yerda n – 1,2,3, … va h.k. butun sonlar. Bor modeliga ko‘ra elektronni 1-orbitadan (n = 1) 2-orbitaga (n= 2) o‘tkazish uchun qancha energiya (eV) talab qilinadi?

15. Quyidagi reaksiyalarni tahlil qilib 1 g uran-235 yoqilg‘isidan olinadigan energiyaga teng issiqlik hosil qilish uchun necha tonna ko‘mirni yoqish kerakligini aniqlang. (1 eV = 1,6∙10^-19 J)

²³⁵U + n = ¹¹⁴Ba + ⁹²Kr + 3n + 200 MeV/(har bir uran-235 yadrosiga) C + O₂ = CO₂ + 395 kJ/mol

16. 2N₂O = 2N₂ + O₂ reaksiyaning tezligi quyidagicha ifodalanadi: r = k[N₂O]². Azot(I) oksidining yarmi parchalanishga ulgursa, uning parchalanish tezligi dastlabkisiga nisbatan qanday o‘zgaradi?

17. 2-metilbuten-2 molekulasi HBr bilan ta’sirlashganda eng ko‘p qanday mahsulot hosil bo‘ladi?

18. PZR (Polimerazali Zanjir Reaksiyasi) (COVID-19 pandemiyasida barchaga tanilib ulgurgan!) usulida DNK molekulasidan juda ko‘p marotaba nusxa olinadi. 1-siklda 1 ta DNK dan 1 ta nusxa, 2-siklda 2 ta DNK: har biridan 1 tadan, jami 2 ta nusxa, 3-siklda 4 ta DNK dan jami 4 ta nusxa olinsa, DNK molekulalari soni 100 tadan oshishi uchun nechanchi siklni bajarish kerak?

19. Kaliy xromat va kaliy dixromat tuzlari aralashmasida xromning massa ulushi 30,0% bo‘lsa, undagi xromat/dixromat mol nisbatini aniqlang.

20. Etilatsetat (CH₃COOC₂H₅) belgilangan kislorod tutuvchi suv (H₂¹⁸O) bilan gidrolizlansa, qanday mahsulotlar hosil bo‘ladi?

21. HClO-HClO₂-HClO₃-HClO₄ kislotalar qatorida kislotaning kuchi (1) va oksidlovchilik qobiliyati (2) qanday o‘zgaradi?(a) ortadi; (b) kamayadi; (c) o‘zgarmaydi

22. AlCl₃ suyuqlanmasi 6,4 A tok kuchi bilan 30 minut davomida elektroliz qilinganida katodda hosil bo‘ladigan metallning massasini (g) aniqlang.

23. Ra-226 izotopi α-yemirilishga uchraydi. Agar 1,13 g radiy-226 izotopi shunday parchalansa, qancha hajm (n.sh.da) gaz hosil bo‘ladi?

24. Etil spirti kislotali sharoitda qizdirilganida A uglevodorod hosil bo‘ldi. A ning polimerlanishidan B polimer hosil qilindi. Polimerlanish natijasida molekulalar soni 1000 marta kamaygan bo‘lsa, B ning polimerlanish darajasini hisoblang.

25. Oltingugurt kislotalarining qaysi birida massa bo‘yicha 1,03% - H, 32,99% - S mavjud bo‘ladi?

1. Agar mis(II) sulfat eritmasi misli elektrodlar bilan elektroliz qilinsa, katodda mis to‘planadi. Anodda qanday jarayon amalga oshishini tushuntiring.

2. Vodorod – ¹H, ²H, ³H, jami 3 ta, xlor esa ³⁵Cl va ³⁷Cl, jami 2 ta izotopdan iborat ekanligini inobatga olib, izotop tarkibi bilan farq qiladigan jami necha xil HCl molekulalarini hosil qilish mumkinligini ayting.

3. Muz (1), osh tuzi (2), kremniy (3) va bronza (4) qattiq agregat holatdagi moddalar sanaladi. Ularning aynan shu agregat holatda saqlanishini ta’minlaydigan kimyoviy bog‘lanish turlarini aniqlang. (a) – kovalent bog‘lanish; (b) – ion bog‘lanish; (c) – metall bog‘lanish; (d) – vodorod bog‘lanish

4. Quyidagi keltirilgan kvant sonlarining qaysi kombinatsiyasi bitta elektronga tegishli bo‘la olmaydi?

5. 21% KOH eritmasini hosil qilish uchun 47 g K₂O ni 7,9% KOH eritmasining qanday massasida (g) eritish kerak?

6. Gaz fazasida kechadigan X₂ + 2Y₂ → 2XY₂ reaksiyaning tezligi reaksion idishdagi bosim 6 marta oshirilganda qanday o`zgaradi?

7. FeSO₄ na’munasini kislotali sharoitda titrlash uchun 0,1 N K₂Cr₂O₇ eritmasidan 5,7 ml sarflandi. Xuddi shuncha FeSO₄ na’munasini kislotali sharoitda noma’lum konsentratsiyali KMnO4 eritmasi bilan titrlash uchun esa permanganat eritmasidan 6,1 ml sarflangan bo‘lsa, KMnO₄ eritmasining molyar konsentratsiyasini aniqlang.

8. O‘lchamlari 4,0 m x 3,0 m x 2,5 m, temperaturasi 20°C bo‘lgan xonada 0,5 litr (ρ = 1,6 g/ml) noma’lum X (M = 80 g/mol) suyuqlik qoldirib ketilgan. Agar 20°C da X suyuqlikning to‘yingan bug‘ bosimi 5 mm Hg bo‘lsa (suyuqlik ushbu temperaturada hosil qilishi mumkin bo‘lgan bug‘larning eng katta bosimi), muvozanat qaror topganda idishda qancha hajm X suyuqlik qoladi?

9. NO₃^-+ xH⁺ + ye^- = NH₄⁺ + zH₂O yarim-reaksiyadagi x,y,z koeffisientlarni aniqlang. (Barcha koeffisientlar to‘g‘ri bo‘lgan taqdirdagina javob inobatga olinadi)

10. Propan va butandan iborat 5,6 dm³ (n.sh.da) aralashma to‘iq yonishi natijasida 654 kJ issiqlik ajralib chiqdi. Propan va butanning yonish issiqligi mos ravishda 2 220 va 2 877 kJ/mol bo‘lsa, dastlabki aralashmadagi butanning hajmiy ulushini (%) hisoblang.

11. {N₂ + 3H₂ = 2NH₃ + Q} reaksiyaning muvozanatini o‘ngga siljitish uchun bosim (1) va temperaturani (2) qanday o`zgartirish (a – oshirish, b - kamaytirish) kerak? To‘g‘ri moslikni tanlang.

12. Yadro reaktorlarida uran-235 yoqilg‘isi neytronlar ta’sirida parchalanadi: ²³⁵U + n = ¹⁴¹Ba + X + 3n. Ushbu yadro parchalanishida hosil bo‘ladigan X izotop tarkibidagi neytronlar sonini aniqlang.

13. 1,7% 500 g kumush nitrati eritmasi eritma massasi 4,64 g ga kamaygunicha elektroliz qilindi. Hosil bo‘lgan eritmadagi tuzning massa ulushini aniqlang.

14. Suvda amalga oshuvchi H2O ↔ H+ + OH- reaksiyaning muvozanat konstantasi (Kw) 25°C da 1,0∙10^-14 ga, 100°C da esa 5,5∙10^-13 ga teng. Ushbu ma’lumotlarni inobatga olib, reaksiyaning issiqlik effekti (1) va 100°C dagi neytral suvning pH ko‘rsatkichini (2) aniqlang. (a) – ekzotermik; (b) – endotermik; (c) – 7,0; (d) – 6,1

15. Mis sulfatning 90°C dagi to`yingan 200 g eritmasi 30°C gacha sovutilganda cho`kmaga tushadigan CuSO₄∙5H₂O ning massasini hisoblang. S (90°C) = 40, S (30°C) = 20. (S – 100 g suvda necha g tuz erishi mumkinligini ko‘rsatadi)

16. 0°C dagi muz 0°C dagi suyuq suv bilan muvozanatda turgan paytda bosimni oshirsak, nima sodir bo‘ladi?

17. Quyida ba’zi reaksiyalarning issiqlik effektlari keltirilgan:

C(grafit) + ½O₂ = CO + 110,5 kJ/mol

C(grafit) + O₂ = CO₂ + 393,5 kJ/mol

Yuqoridagi ma’lumotlardan foydalanib, {CO + ½O₂ = CO₂} reaksiyaning issiqlik effektini hisoblang.

18. Lorandit (ZAsS_x) va Vrbait (Z₄Hg3₃SbxAs₈S₂₀) minerallarida Z elementning og‘ir izotopi uchraydi va ularda ushbu izotopning massa ulushi mos ravishda 60,0% va 28,6%. Agar Z element izotopining atom massasi uning yadro zaryadidan 2,580 marta katta bo‘lsa, Z elementni aniqlang.

19. Tarkibida massa bo‘yicha 6,67% vodorod saqlovchi binar tuz qizdirilsa, portlab ketadi va hech qanday qattiq qoldiq qolmaydi. Tuzning kimyoviy formulasini aniqlang.

20. 1,42 g P₄O₁₀ suvda eritilganida kislotali eritma hosil bo‘ldi. Uni to‘liq neytrallash uchun 1,0 M NaOH eritmasidan 20,0 ml sarflangan bo‘lsa, hosil bo‘lgan fosfor saqlovchi kislotaning kimyoviy formulasini aniqlang.

21. Elektron yuqoriroq orbitadan pastrog‘iga tushsa, energiya kvanti … Nuqtalar o‘rnini to‘ldiring.

22. 4,2% 100 g natriy gidrokarbonat eritmasi qilzdirildi. Reaksiya to‘liq yakunlanganidan keyin eritmadagi tuzning massa ulushi necha foiz bo‘ladi? Tajribada suvni bug‘lanmaydi deb qarang.

23. 18,5 g so‘ndirilgan ohak olish uchun necha g ohaktosh kerak bo‘ladi?

24. 0,050 M 10,0 ml sulfat kislota eritmasi 0,025 M NaOH bilan fenolftalein ishtirokida titrlanyapti. Sarflangan titrantning hajmi 35,0 ml ga yetganida eritmaning rangi qanday bo‘ladi?

25. {A + B ↔ C + D} reaksiyada kimyoviy muvozanat qaror topganida muvozanat konstantasi (K) quyidagicha aniqlansa: ?uni to‘g‘ri va teskari reaksiyalar tezlik konstantalari orqali ifodalashga urinib ko‘ring.

1. 0,1 M 10,0 ml Na₂CO₃ eritmasiga metilzarg‘aldog‘i qo‘shildi va sariq rangli eritma hosil bo‘ldi. Hosil bo‘lgan eritmaga 0,1 M 10,0 ml HCl eritmasi qo‘shilsa, eritma rangi qanday bo‘ladi?

2. Agar N₂ + 3H₂ = 2NH₃ reaksiya uchun muvozanat konstantasining qiymati x ga teng bo‘lsa, ⅓N₂ + H₂ = ⅔NH₃ reaksiyaning muvozanat konstantasi qiymati qanday bo‘ladi?

3. Agar tabiatda xlorning 35 va 37 izotoplari mavjud bo‘lsa, Cl₂ tarkibli gaz molekulalarining necha foizi ³⁵Cl-³⁵Cl izotop tarkibga ega bo‘ladi? Ar(Cl) = 35,5.

4. 98% sulfat kislota hosil qilish uchun 32% 20,0 kg oleumga qancha 60% sulfat kislota qo‘shish kerak?

5. Suv (a), etil spirti (b) va sulfat kislota (c) berilgan. Ularni qaynash temperaturasi oshib borish tartibida joylashtiring.

6. Gipotetik X suyuqlik (M = 39,2 g/mol) n.sh.da bug‘langanida hajmi 1000 marta oshishi uchun qanday zichlikka (g/ml) ega bo‘lishi kerak?

7. Temir oksidi tarkibida 72,4% temir bo‘lsa, oksidning formulasini aniqlang.

8. Noma’lum tuz eritmasiga NaOH eritmasi qo‘shilganida havodan yengil, o‘tkir hidli gaz ajralishi kuzatildi. Eritmada esa faqat NaCl qolganligi ma’lum bo‘lsa, noma’lum tuzning kimyoviy formulasini keltiring.

9. 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶ elektron konfiguratsiya qaysi zarrachaga tegishli?

10. Asosiy holatda valent elektronlari uchun kvant sonlari: n = 3, l = 0 (m = 0); 1 (m = -1; 0; +1) bo‘lgan elementlarni aniqlang (shu talabga mos keluvchi barcha elementlarni ko‘rsating).

11. Oltingugurt bug‘larining metanga nisbatan zichligi 16 bo‘lsa, bug‘ molekulalarining formulasini aniqlang.

12. C + O2 = CO2. Ushbu reaksiya issiqlik effektiga ko‘ra qanday reaksiya hisoblanadi?

13. Ozon va kislorod aralashmasining o‘rtacha molyar massasi 40 g/mol bo‘lsa, undagi ozonning hajmiy ulushini aniqlang.

14. Gipotetik reaksiyaning tezligi temperatura 20°C dan 50°C gacha ko‘tarilganida 8 marta oshsa, 50°C dagi tezlikni yana 4 martaga oshirish uchun temperaturani necha °C gacha ko‘tarish kerak?

15. Sulfat kislotali muhitda kaliy yodidga 5% 500 ml (ρ = 1,0 g/ml) KMnO₄ ta’sir ettirib qancha yod olish mumkin?

16. 10 m³ hajmli idishda 2 atm bosim 25°C temperaturada 22,9 kg qutbsiz gaz qamalgan bo‘lsa, ushbu gazning kimyoviy formulasini keltiring.

17. ²²⁶Ra izotopining yarim-yemirilish davri 1600 yil. Bu 1600 yil o‘tgach izotopning yarmi parchalanib, qolgan yarmi esa o‘zgarishsiz qolganini bildiradi. Shu muddat ichida ²²⁶Ra izotopining parchalanish tezligi qanday o‘zgaradi?

18. 50 g ohaktosh parchalanganda 32,4 g qattiq qoldiq qolgan bo‘lsa, parchalanmay qolgan ohaktoshning massasini aniqlang.

19. 0,025 mol noma’lum oddiy modda yoqilganda kisloroddan 1,375 marta og‘ir bo‘lgan 33,6 litr (n.sh.da) gaz hosil bo‘ldi. Yoqilgan noma’lum oddiy moddaning kimyoviy formulasini keltiring.

20. BCl₂ molekulasida B atomlari sp² gibridlangan bo‘lib, B-Cl bog‘ining uzunligi x ga teng. BCl₃ molekulasida Cl atomlari orasidagi masofa 0,303 nm bo‘lsa, x ning qiymatini aniqlang.

21. Quyidagi jadvalda Y elementning ionlanish energiyasi qiymatlari keltirilgan. Jadvaldan foydalanib, Y elementning valentligini aniqlang.

22. CrO₄^2- + xH₂O + ye^- → [Cr(OH)₆]^3- + zOH^- yarim-reaksiyadagi x, y, z koeffisientlarni aniqlang. (uchala koeffisient to‘g‘ri bo‘lgandagina javob inobatga olinadi).

23. Mahalliy anesteziya uchun ishlatiladigan 0,5% 80 ml lidokain eritmasini tayyorlash uchun 10% 2,0 ml lidokain ampullasidan nechta kerak bo‘ladi? Har ikkala eritmaning ham zichligini 1,0 g/ml deb qarang.

24. 20 pg vodorod ftorid molekulalarini bittalab sanab chiqish uchun necha yil talab etiladi? Sanoq tezligi har sekundda 1 ta molekula. 1 pg = 10-12 g.

25. Moddaning kimyoviy xossalarini o‘zida saqlovchi eng kichik zarra bu - …