10-sinf Ona tili va adabiyot olimpiada №3 Oktabr 14, 2022Avgust 19, 2024 da chop etilgan InfoMaster tomonidan 10-sinf Ona tili va adabiyot olimpiada №3 ga 5 fikr bildirilgan 0 12345678910111213141516171819202122232425 Vaqtingiz tugadi! 10-sinf Ona tili va adabiyot olimpiada №3 2022-yil 12-oktabr: 2022-2023 o'quv yili tuman bosqichida tushgan savollar! 1 / 25 Quyidagi gapda egalik qo‘shimchalari bilan qo‘llangan so‘zlar nechta? Bag’rim yoniq, yuzim qora, ko‘nglim siniq, bo‘yim bukik, sening ziyoratingga keldim, sultonim. A) 8 B) 7 C) 5 D) 6 2 / 25 So’zlarning odatdagi tartibining o’zgartirilishi…. A) Emotsionallik B) Inversiya C) Uslubiy bo’yoqdorlik D) Subyektiv ma’no 3 / 25 Xalq dostonlari haqida berilgan hukmlardan qaysi biri noto‘g‘ri? A) Doston – xalq og‘zaki ijodining eng yirik janri bo‘lib, u qahramonlik, ishqiy-sarguzasht, fantastik mazmunga ega bo‘lgan voqealarni bayon qiluvchi asar. B) Qahramonlarning sarguzashtlari, o‘zaro munosabatlari va kechinmalarini keng ko‘lamda tasvirlovchi yirik hajmli she’riy asar xalq dostoni deyiladi. C) Dostonlar mavzu jihatidan rang-barang, mazmunan xilma-xil bo‘lganligi bois ularning qahramonlik, romantik, tarixiy dostonlar kabi turlari bor. D) Odatda, dostonlarning birinchi ijodkori unutilib, ular nasldan naslga, avloddan avlodga o‘tishi natijasida xalq mulkiga aylanadi. 4 / 25 Polvonlar abjirlikda bir-biridan o‘tadi, kurashda goh unisi, goh bunisi yutadi. Ushbu qo‘shma gapda sodda gap qismlari qanday bog‘lovchi vosita yordamida bog‘langan? A) nisbiy so‘zlar B) ayiruv bog‘lovchisi C) ergashtiruvchi bog‘lovchi D) ohang 5 / 25 Qaysi gapda ikki xil nisbatdagi fe’l ishtirok etgan? A) Nutqning aniq va ravshan bo‘lishi, avvalo, so‘zdan to‘g‘ri foydalanishga bog‘liq. B) Tilning biz yo‘qotib ulgurgan boyligini tiklash, iste’moldan chiqarilgan so‘zlarni o‘rniga qaytarish zarur. C) So‘zni o‘z o‘rnida to‘g‘ri ishlata bilish uchun uning leksik ma’nosini anglash zarur. D) So‘zning leksik ma’nosini tushunmaslik uni xato qo‘llashga olib keladi. 6 / 25 Tarkibidagi barcha otlar shaxs otlari hisoblanadigan gapni toping. A) Shayxontohurdagi guzarda baqqollar, sartaroshlar, zargarlar juda serob. B) Aravakash mo‘mingina, muloyim, kamgap kishi. C) Bittasi toshkentlik Yusufbek hojining o‘g‘li Otabek. D) Hulkar goh Avazga, goh Salimga qarab hayron turar edi. 7 / 25 Ul sanamkim su(v) yaqosinda paritek o‘lturur, G‘oyati nozukligidin suv bila yutsa bo‘lur. (Atoyi) Ushbu baytning vaznini aniqlang. A) hazaji musammani maqsur B) ramali musaddasi maqsur C) hazaji musaddasi mahzuf D) ramali musammani mahzuf 8 / 25 “G‘orda yotar edi, xurrakni baland tortar edi, botmon nosvoyni to‘rt bo‘lib otar edi, yurish-turishi odamlarga xatar edi, ne er yigitlarni ikki pulga sotar edi, yaxshilikni uch pulga olmay, qayerda yomonlik bo‘lsa, izlab yetar edi”. Rustamxon” dostonidan olingan ushbu parcha kim haqida? A) ikki kundosh B) qalandarlar C) Qizil dev D) Momogul maston 9 / 25 Xalq ertangi kuni yaxshiroq bo‘lishini istasa, birlashmog‘i, uyushmog‘i va haqiqat uchun kurashmog‘i kerak. Ushbu gap haqidagi noto‘g‘ri hukmni aniqlang. A) Ergashgan qo‘shma gap hisoblanadi. B) Ham ot kesim, ham fe’l kesim ishtirok etgan. C) Qaratqich aniqlovchi to‘ldiruvchiga tobelanib kelgan. D) Eganing uyushib kelishi kuzatiladi. 10 / 25 Quyida berilgan so‘zlarni ma’nolari bilan birlashtiring. A) 1-h, 2-a, 3-f, 4-i, 5-b B) 1-h, 2-i, 3-e, 4-a, 5-d C) 1-h, 2-a, 3-f, 4-g, 5-d D) 1-h, 2-a, 3-e, 4-g, 5-b 11 / 25 “Xoja Ahmad Yassaviy – Turkiston mulkining shayx ul-mashoyixidur. Maqomati oliy va mashhur, karomoti matavoliy (hayratlanarli) va nomahsur (chegarasiz) ermish. Imom Yusuf Hamadoniyning as’hobidindur (suhbatdoshi)”. Ahmad Yassaviy haqidagi ushbu fikr kimning qaysi asaridan olingan? A) Bobur “Boburnoma” B) Alisher Navoiy “Nasoyim ul-muhabbat” C) Alisher Navoiy “Majolis un-nafois” D) Alisher Navoiy “Mahbub ul-qulub” 12 / 25 Quyidagi qaysi fikr Atoyi g‘azali haqida? A) Uning bir g‘azalida go‘zal yor xokisor oshiqning yuziga oyoq bosar ekan, oyog‘i og‘riydi, “yuzing buncha bo‘yradek dag‘al bo‘lmasa” deb nozlanadi. B) Uning bir g‘azalida shoirni shaydo qiladigan ham, xor-u rasvo qiladigan ham ko‘ngil deya ta’riflanadi. C) Uning bir g‘azalida shoir suhbatlashishni xohlaydigan insonlari u bilan suhbat qurishni xohlamasliklaridan shikoyat qiladi. D) Uning bir g‘azalida shoirning yuzi ishq o‘ti sababli oltinni yashiradigan darajada sarg‘ayib ketadi. 13 / 25 Matn qismlaridan kelib chiqib, ularda ilgari surilgan fikrlar haqidagi qaysi hukm noto‘g‘ri ekanligini aniqlang. Alisher Navoiy Buyuk o‘zbek shoiri va mutafakkiri Alisher Navoiy 1441-yilning 9-fevralida tug‘ildi. Shoirning sherlari XV asrning 60-yillaridayoq mashhur bo‘la boshladi. Shoirning ilk devonlari bundan darak beradi. Yillar o‘tishi bilan Alisher Navoiy asarlarini shuhrati ortib bordi va butun jahonga tarqaldi. Yevropa va Osiyodagi barcha davlatlarda Alisher Navoiy kitoblarining yoyilishi, ularning o‘nlab tillarga tarjima qilinganligi buning yorqin dalilidir. Alisher Navoiy asarlari o‘zining badiyligi, mazmundorligi va go‘zalligi bilan Nizomiy Ganjaviy, Sa’diy, Hofiz Sheroziy, Abdurahmon Jomiy asarlaridan ustun turar edi. Shuning uchun uning ustozi, fors-tojik adabiyotining ulkan namoyandasi Abdurahmon Jomiy Alisher Navoiy ijodi xususida shunday deb yozgan: “Shukrlar bo‘lsinki, u she’rlarini turkiy (ya’ni o‘zbek) tilida ijod qilgan. Agar u forsiy tilda ijod qilganda, bizning asarlarimizni hech kim o‘qimas edi”. A) Matnning II qismida Navoiyning dunyoga mashhurligi haqida fikr bildirilgan. B) Matnning I qismida Navoiyning hayotiga oid ma’lumot berilgan. C) Matnning III qismida Navoiy haqida ustozlarining e’tirofi keltirilgan. D) Matnning IV qismida Navoiyning turkiy tilda ijod qilganligi haqida fikr bildirilgan. 14 / 25 Qaysi javobdagi gaplarda vergul tinish belgisi o‘zaro bir xil punktuatsion qoida asosida qo‘yilgan? A) Odamlarsiz yashama, odamlar orasida bo‘l. Insonni ehtiros emas, uning buyuk bisoti – aqli, tafakkuri boshqarishi kerak. B) Din, tibbiyot, tarix, huquq va astronomiya sohalarida Amir Temur o‘ta biluvchan edi. Yoshlikda zahmat chekib ilm o‘rgansang, kasb-hunar egallasang, qariganda rohat topasan. C) Bir kishining bir necha o‘g‘illari bo‘lib, ular tez-tez o‘zaro nizo qilib turishar edi. Mening fikrimcha, o‘z o‘rnida aytilgan so‘z ko‘p muammolarning yechimi bo‘la oladi. D) Vatanning kun sayin obod bo‘layotgani, yangi yo‘llar, muhtasham imoratlar barpo etilayotgani yurtdoshlarimiz qalbiga faxr-iftixor baxsh etmoqda. Navoiy, Bobur, Mashrab singari jahonga mashhur shoirlar ruhi hamisha bizni insoniy kamolot sari chorlab turadi. 15 / 25 Qaysi gapda chaqmoq so‘zi ko‘chma ma’noda qo‘llangan? A) Hindistonda ilon chaqishidan har yili minglab kishi halok bo‘ladi. B) Mana chaqmoq chaqdi nogahon, zimiston tun choki so‘kilar. C) Abdushukur bodom-pista chaqib, achchiq choy ichib, yayrab o‘tirardi. D) Iboralarning ma’nosini chaqib olishga harakat qilish kerak. 16 / 25 Qaysi javobda tarkibidagi barcha undoshlari un paychalarining ishtirokiga ko‘ra o‘zaro bir xil tasnif qilinadigan sifatlar qatori berilgan? A) o‘rmon, dala, maydon B) vafo, havo, suv C) yolg‘iz, vafosiz, yashil D) go‘zal, zebo, baland 17 / 25 Men she’r yozsam, endi uni qog‘ozga emas, anov yal-yal yonayotgan o‘tga yozaman . Berilgan she’riy parcha haqidagi to‘g‘ri mulohazani aniqlang. A) Ushbu she’riy parchada ikkita olmosh ishtirok etgan. B) Sifatdosh, ravishdosh va sof fe’l ishtirok etgan. C) Tuzilishiga ko‘ra sodda gap hisoblanadi. D) Ravish turkumiga mansub bitta so‘z qatnashgan. 18 / 25 Qaysi gapda tirening qo‘yilish sababi boshqalaridan farq qiladi? A) Toshkent – O‘zbekiston Respublikasining poytaxti. B) Qo‘l yugurigi – oshga, til yugurigi – boshga. C) Hosilning otasi – suv, onasi – mehnat. D) Vaqting ketdi – baxting ketdi. 19 / 25 Qaysi gapda qiyoslash munosabatli bog‘langan qo‘shma gap mavjud? A) Yaxshi o‘g‘il – el obro‘si, yaxshi qiz – uy obro‘si. B) Baxt odamni emas, odam baxtni vujudga keltiradi. C) Suv keldi – nur keldi. D) Mehnat hayot chirog‘iga yog‘ quyadi, tafakkur esa uni yoritadi. 20 / 25 Imloviy jihatdan noto‘g‘ri yozilgan so‘zlar qatorini aniqlang. A) taalluqli, tamoyil, qoyida B) tarjimayi hol, shavqat, tazyiq o‘tkazmoq C) avf etmoq, tadbiq etmoq, gursillamoq D) suqilmoq, tushunmoq, uchurmoq 21 / 25 Matndagi xatoliklar haqidagi to‘g‘ri fikrni aniqlang. Alisher Navoiy Buyuk o‘zbek shoiri va mutafakkiri Alisher Navoiy 1441-yilning 9-fevralida tug‘ildi. Shoirning sherlari XV asrning 60-yillaridayoq mashhur bo‘la boshladi. Shoirning ilk devonlari bundan darak beradi. Yillar o‘tishi bilan Alisher Navoiy asarlarini shuhrati ortib bordi va butun jahonga tarqaldi. Yevropa va Osiyodagi barcha davlatlarda Alisher Navoiy kitoblarining yoyilishi, ularning o‘nlab tillarga tarjima qilinganligi buning yorqin dalilidir. Alisher Navoiy asarlari o‘zining badiyligi, mazmundorligi va go‘zalligi bilan Nizomiy Ganjaviy, Sa’diy, Hofiz Sheroziy, Abdurahmon Jomiy asarlaridan ustun turar edi. Shuning uchun uning ustozi, fors-tojik adabiyotining ulkan namoyandasi Abdurahmon Jomiy Alisher Navoiy ijodi xususida shunday deb yozgan: “Shukrlar bo‘lsinki, u she’rlarini turkiy (ya’ni o‘zbek) tilida ijod qilgan. Agar u forsiy tilda ijod qilganda, bizning asarlarimizni hech kim o‘qimas edi”. A) Matnning III qismida so‘z qo‘llash bilan bog‘liq uslubiy xatolik mavjud. B) Matnning II qismida qo‘shimcha qo‘llash bilan bog‘liq uslubiy xatolik mavjud. C) Matnning I qismida imloviy xatolik mavjud. D) Matnning IV qismida so‘z qo‘llash bilan bog‘liq uslubiy xatolik mavjud. 22 / 25 Berilgan gaplar va ularda ishtirok etgan fe’l shakllari to‘g‘ri moslashtirilgan javobni aniqlang. A) 1-a, b, d, f; 2-a, b, f, g B) 1-a, b, e, f; 2-b, f, g C) 1-b, d, f; 2-a, b, f, g D) 1-b, d, e, f; 2-a, d, f, g 23 / 25 Qaysi gapda fe’lning hozirgi zamon shakli kelasi zamon ma’nosida ishlatilgan? A) Yakshanba kuni dam olishga ketyapmiz. B) Balki, Habib Abdulla bo‘lib, Sahrolarda ochajaksan kon. C) Kun juda qizdiryapti. D) Yaxshi qol, ey dilbarim, dilda kadar ketmoqdaman. 24 / 25 Ey yel, borib ahbobqa nomimni degil! Har kim meni bilsa, bu payomimni degil! Mendin demagil gar unutulg‘on bo‘lsam, Har kimki, meni so‘rsa, salomimni degil. (Bobur) Ushbu ruboiydagi raviyni aniqlang. A) l harfi B) n harfi C) m harfi D) i harfi 25 / 25 … - tovushlar ohangdorligi, asosan, bir xil tovushlarning takrorlanishi natijasida yuzaga keladigan ohangdorlikdir. Nuqtalar o‘rniga mos keladigan atamani aniqlang. A) istiora B) alliteratsiya C) so‘z takrori D) ishtiqoq 0% Fikr-mulohaza yuboring tomonidan Wordpress Quiz plugin Ona tili va adabiyot olimpiada, Tuman 2022-2023 o'quv yili
