On tili va adabiyot attestatsiya №9

Quyidagilardan xamsanavislar haqida berilgan to’g’ri ma’lumotlarni aniqlang.
1)“Xamsa” yozishni ozarbayjonlikulug’ shoir Nizomiy Ganjaviy boshlab bergan;
2)Dehlaviy yana 2 doston qo’shib, o’z “Xamsa”sini yetti dostonga yetkazadi;
3)Jomiy “Xamsa”sini “Panj ganj” deb atagan;
4)Navoiy qisqa muddatda (1483-1485-yillard 51 ming misradan ortiq “Xamsa”sini yozib tugallagan.

Imloviy jihatdan xato yozilgan so'zni toping

Quyidagi qaysi so`zning asosi(yetakchi morfem) va yasalish asosi bir turkumga mansub bo`lmagan so‘zni toping.

Qaysi gapda yasama sifatning asosi faqat portlovchilardan iborat?

Qaysi gaplar juftligida berilgan -siz shaxs-son qo’shimchasi har ikki o’rinda ko’plik ma’nosini ifodalab kelgan?

Qaysi gapdagi yordamchi so`z turkumi so`zlarining tarkibi faqat til undoshlaridan iborat?

Kardiogramma so’zida nechanchi bo’g’inga urg’u tushadi?

Orzum shul, o’chmasin yongan charog’ing, Quyoshday nur sochsin chashming-qarog’ing, Magar chinor bo’lsang, chinorday yasha, Bevaqt uzilmasin biror yaprog’ing. Ushbu satrlarda nechta tovush o’zgarish mavjud?

Matnni o`qing va ushbu matn asosida tuzilgan topshiriqlarni bajaring.

Aytishlaricha, Iskandar taxtga o`tirgach, jahonda u tasarruf qilmagan joy qolmadi. Dunyoning barcha shohlari uning qullug`ini ado etishni o`zlariga sharaf deb biladilar. Yetti iqlim dur-u javohirlari uning xazinasi sari oqib keldi. Yurti obod, xalqi farovon bo`ldi. Dunyoning jami oqil-u donishmandlarini jam etdiki, barcha ilm-u ma`rifat singari u uchun ayon bo`ldi. Shunday jahongir shoh ajal oldida ojiz qolib vasiyat qiladi: “ Meni ko`mish uchun qabristongaolib borayotganda tobutdan bir qo`limni tashqariga chiqarib qo`ying. Toki unga boqqan kishilar yetti iqlimni olgan, yetti falak mushkulini hal qilgan qudratli hukmdor oxir-oqibat bu dunyoni tark etib, quruq qo`l bilan u dunyoga ketayotganini ko`rsinlar. So`nggi yo`lga ketar ekanman, istaymanki, menday jahongirning dunyodan quruq qo`l bilan ketayotgani mol-dunyo to`plashga ruju qo`ygan odamlar uchun ibrat bo`lsin!
Iskandardek qudratli shohning mol-mulki o`ziga vafo qilmadi, ammo uning adli, ilm-urfoni tillarda doston bo`lib qoldi, zero insonning umri davomida to`plagan mol-u dunyosi bebaqodir, undan faqat ezgu amallargina yodgor bo`lib qoladi.

Matn mazmuniga mos bo`lmagan xulosani aniqlang.

Bokschilarimiz jahon chempionatlarida o`z raqiblarini ilk raundlardayoq yutmoqda. Qaysi gapda tagiga chizilgan so`zning ma`nodoshi qatnashmagan.

Zulfiya qalamiga mansub “ Haykal” she`rida nima non, suv, she`r va durga o`xshatilgan?

Qaysi javobdagi gapda barcha so‘zlar imloviy jihatdan to‘g‘ri yozilgan?

Qaysi ijodkor Pushkin, Bayron kabi ulug` shoirlarni o`ziga muallim deb bilgan?

A. Avloniy she`rida aytilishicha, “milliy xayol” qayerda yoki kim (nima)da?

Qaysi javobda berilgan sifatlar belgini ta`kidlab, kuchaytirib ifodalagan?

Qaysi javobda ma’noli qismlari asos+lug‘aviy shakl yasovchi qo‘shimcha+so‘z yasovchi qo‘shimcha+sintaktik shakl yasovchi qo‘shimcha tartibida joylashgan ot turkumiga oid so‘z qatnashgan?

Basralik bir arabning javohirchilarga shunday hikoya aytib berganini eshitgandim: „Bir paytlar sahroda yo‘limni yo‘qotdim. Yonimda na yeydigan taom, na ichadigan bir qultum suv bor edi. O‘lishimga ishongan onimda uzoqda bir to‘rvani ko‘rib qoldim. Shunday yugurdimki, o‘sha paytdagi hayajonimni hech qachon unutolmayman. To‘rvani ochdim. Qarasam, uning ichi to‘la oltin ekan! To‘rvada non va suvning yo‘qligidan shunchalik xafa bo‘ldimki, bu achchiq iztirobni hech qachon unutolmayman“. Hikoyani eshitib, boriga shukur qilish ham ne’matdir, degan xulosaga keldim. (Shayx Sa’diy Sheroziy) Berilgan matnga mos bo`lmagan maqolni toping?

Berilgan parchada nechta yasama so`z qatnashgan? “Jang maydoni yigitlarga husn bag‘ishlaydi. Yigit uchun mardlik, qahramonlikdan o‘zga ulug‘roq, oliyroq bir fazilat bormi?” – dedi Navoiy.

Shaytonning qamchisiday bu bepusht kimga kerak… (“Oq kema”) Ajratib ko`rsatilgan so`zda urg`u nechanchi bo`g`inda bo`ladi?

“Shinni dog`i tekkan quroq dasturxon”, “ bo`shalgan sopol tovoq”, “bandi kuygan yog`och qoshiq”.  Salbiylikni ifodalashga xizmat qilgan bu sifatlar qaysi asarda ko`zda tashlanadi?

“Do`st ila dushman so`zining farqiga bor,
Fahm etar har kimki, o`lsa hushyor”.

Bayt quyida berilgan qaysi hikoyaga ilova qilingan?

Qaysi gapda o‘z sinonimi o‘rniga xato qo‘llangan ot qatnashgan?

Quyidagi vazifadosh ko`makchilardan nechtasi ot turkumidan hosil bo`lgan? Ost, tomon, oldin, yon, ust, orqa, so`ng, atab.

Basralik bir arabning javohirchilarga shunday hikoya aytib berganini eshitgandim: „Bir paytlar sahroda yo‘limni yo‘qotdim. Yonimda na yeydigan taom, na ichadigan bir qultum suv bor edi. O‘lishimga ishongan onimda uzoqda bir to‘rvani ko‘rib qoldim. Shunday yugurdimki, o‘sha paytdagi hayajonimni hech qachon unutolmayman. To‘rvani ochdim. Qarasam, uning ichi to‘la oltin ekan! To‘rvada non va suvning yo‘qligidan shunchalik xafa bo‘ldimki, bu achchiq iztirobni hech qachon unutolmayman“. Hikoyani eshitib, boriga shukur qilish ham ne’matdir, degan xulosaga keldim. (Shayx Sa’diy Sheroziy) Matn tarkibidagi fonetik hodisaga uchragan so`zlar miqdori nechta?

Dunyoning ustunu - pul, pul topishqin, Meros – davlat demak, davlat pul demak”. Boylik haqida so`zlangan bu fikrlar qaysi asarda uchraydi?

Berilgan qaysi gapda undov, modal, taqlid so`zlarning barcha turiga mansub birliklar qo`llangan?

Qaysi qatorda harakat nomi shakli qo`llangan?

Qaysi gap tarkibidagi so`zlar faqat uch turkumga mansub?

Jadvalda berilgan qaysi she`riy san`at(lar)ning ma`nosi notog`ri berilgan?

Berilgan so`zlarning qaysilarining paronim jufti mavjud? 1) jodu; 2) ariq; 3) ba’d; 4) adl; 5) artish; 6) tambur; 7) tib; 8) tarif;

Qaysi dostonning bosh qahramoni ikki gavhar donadan paydo bo`lgan?

To`rtlikdagi urg`u olmaydigan qo`shimchalar miqdori? Xormisan yo gulmisan, Tojdormisan yo qulmisan, Chug‘zmisan, bulbulmisan, Nolon o‘zing, xushxon o‘zing…

“Zarbulmasal”da Qul Muhammad Bahodirdan bo`lagini bilmaydigan obraz?

Qaysi qatordagi misollarda aldoqchi unli tovushlar berilgan?

Kechagi har bir gapingiz biz ishonib kelgan aqidalarga mos bo`ladi. Ushbu gapda tarkibidagi undoshlari hosil bo`lish o`rniga ko`ra umumiylik kasb etuvchi so`zlar nechta?

“Raymando” balladasi muallifining birinchi romanini aniqlang?

Qaysi qatorda berilgan maqol fikrlar zanjiridan uzilib qolgan?

Hosil bo`lish o`rniga ko`ra boshqalaridan farq qiluvchi ovozdorlar guruhiga kiruvchi undosh tovush alifboda nechanchi o`rinda joylashgan?

Basralik bir arabning javohirchilarga shunday hikoya aytib berganini eshitgandim: „Bir paytlar sahroda yo‘limni yo‘qotdim. Yonimda na yeydigan taom, na ichadigan bir qultum suv bor edi. O‘lishimga ishongan onimda uzoqda bir to‘rvani ko‘rib qoldim. Shunday yugurdimki, o‘sha paytdagi hayajonimni hech qachon unutolmayman. To‘rvani ochdim. Qarasam, uning ichi to‘la oltin ekan! To‘rvada non va suvning yo‘qligidan shunchalik xafa bo‘ldimki, bu achchiq iztirobni hech qachon unutolmayman“. Hikoyani eshitib, boriga shukur qilish ham ne’matdir, degan xulosaga keldim. (Shayx Sa’diy Sheroziy) Matnda qatnashgan so`z yasovchi qo`shimchalar qaysi qatorda berilgan?

Talabalar sevinganidan terisiga sig‘may ketdi. Ushbu gapda ishtirok etgan bo'laklarni aniqlang.