Ona tili va adabiyot attestatsiya №5 Yanvar 29, 2022Yanvar 29, 2022 da chop etilgan InfoMaster tomonidan Ona tili va adabiyot attestatsiya №5 ga fikr bildirilmagan. 0% 0 12345678910111213141516171819202122232425262728293031323334353637383940 Ona tili va adabiyot fanidan attestatsiya savollari №5 1 / 40 “…… bu yog’ida to’qson besh, bu yog’ida to’qson besh o’n kam ikki yuz kokili bor, bir yog’ini tilla suviga botirgan, bir yog’ini kumush suviga botirgan, tong shamolida qotirgan. Jamoli chillaning qoriday tingjirab, yaltirab o’tirgan”. Ushbu parchada xalq dostonlaridagi qaysi qahramonning husn-u jamoli ta’riflangan? A) Gulanorning B) Zulxumorning C) Barchinoyning D) Xolbekaning 2 / 40 Quyidagilardan xamsanavislar haqida berilgan to’g’ri ma’lumotlarni aniqlang. 1)“Xamsa” yozishni ozarbayjonlikulug’ shoir Nizomiy Ganjaviy boshlab bergan; 2)Dehlaviy yana 2 doston qo’shib, o’z “Xamsa”sini yetti dostonga yetkazadi; 3)Jomiy “Xamsa”sini “Panj ganj” deb atagan; 4)Navoiy qisqa muddatda (1483-1485-yillard 51 ming misradan ortiq “Xamsa”sini yozib tugallagan. A) 1, 3 B) 1, 4 C) 2, 4 D) 2, 3 3 / 40 Ishlab chiqarilayotgan mahsulot turlarini ko‘paytirish, kengaytirish ma`nosinida qo`llanadigan so`z qaysi qatorda berilgan? A) strategiya B) modernizatsiya C) brifing D) diversifikatsiya 4 / 40 Kesimi faqat til undoshlaridan tashkil topgan yasama so‘z bilan ifodalangan gapni aniqlang. A) B)Oshkora yomonlikka nisbatan yasama ezgulikdan inson ko‘proq nafratlanadi. B) D)Do‘stlikka yaramaydigan shaxsning eng yaramasi − chaqimchi. C) A)Hasad va baxillik nafratdan ham murosasizroqdir. D) C)Tarixni anglash orqali insonda hayotni anglash qobiliyati shakllanadi. 5 / 40 Quyida berilgan gapda nechta yasama so'z bor? Oybek domla nihoyatda tiyraklik bilan, ko'pchilik nomdor insonlarda juda kam uchraydigan samimiyat va bolalarcha beg'uborlik bilan opaning gaplarini tasdiqladi. A) 5 ta B) 8 ta C) 6 ta D) 7 ta 6 / 40 Shu sevinch ikkovlariga ham kuch-g‘ayrat, ham dadillik baxsh etardi. Mazkur gapda qatnashgan mavhum otlar haqidagi qaysi ma’lumot to‘g‘ri emas? A) Gapdagi mavhum otlar otlarning tuzilishiga ko‘ra ikki turiga oiddir. B) Gapdagi barcha mavhum otlar hokim qismga bitishuv usulida birikkan. C) Gapdagi mavhum otlar ikki xil gap bo‘lagi vazifasida kelgan. D) Gapdagi yasama mavhum otlar har xil turkumga oid so‘zdan yasalgan. 7 / 40 Quyidagi qaysi javobda –lar qo`shimchasi olib tashlansa, jumla mazmunidagi obrazli tasvir yo`qolib, badiiylik sayozlashadi? A) Sovun yuqi qo`llari bilan yuzlarimni, boshlarimni silab yig`ladi. B) Ko`chada ko`p bolalar bir-birlari bilan janjal qilishyapti. C) Bugun o`quvchilar testni maroq bilan yechishyapti. D) Allaqayerdandir ayollarning ovozi eshitilyapti. 8 / 40 Qaysi javobdagi qo`shma so`z arabcha + forscha so`zlaridan olingan? A) o`rinbisar B) taklifnoma C) qiltomoq D) achchiqosh 9 / 40 “Podshohlarga yaqin yurmoq ajdarga yaqin yurmoqdan xavfli ekanini bilardik… Siz, hali hech narsani ko`rmagan g`o`r go`daklar, chalg`ib ajdar komiga lahm etdek ketdingiz! Polapon vaqtingizdayoq yorug` dunyodan ketdingiz! Ana shunga kuyaman!” Ushbu parcha qaysi asardan olingan? A) “Me`mor” B) “Yulduzli tunlar” C) “Zulmat ichra nur” D) “Uch og`ayni botirlar” 10 / 40 N. Dumbadzening zamonaviy mavzudagi qaysi asarlarida insonlarning bir-biriga munosabatidagi odamiylik, oqibat singari fazilatlar ulug'langan? A) «Qishloq bolalari», “Abadiyat qonuni” B) «Quyoshni ko‘ryapman», «Kukaracha» C) «Oq bayroqlar», «Quyosh kechasi» D) «Men, buvim, Iliko va Illarion», «Abadiyat qonuni» 11 / 40 Qaysi gap tarkibida fe`l yasovchi qo`shimcha bilan omonim bo`la oladigan fe`llarning munosabat shakli qatnashmagan? A) Uning sovuqdan lablari ko`karib ketgan. B) O`sha paytlar u Toshkentda yashardi. C) Farovonlik istasang, baxtli bo`lganingda ham do`st-yor orttir. D) Yaxshi gap bilan ilon inidan chiqar. 12 / 40 Qaysi qatordagi gapda yordamchi so`z turkumlarining barcha turi ishtirok etgan? A) O`sha kezlarda men shularning hammasini o`z ko`zim bilan ko`rib yurgan bo`lsam ham, ammo tub mohiyatiga uncha tushunib yetmagan edim. B) Agar birov xafa qilgan bo`lsa ayt, mana shu tayog`im bilan gardaniga bir tushiray. C) Goh ko`chada, goh maktabda uni ko`rib turardim-u, hech yurak yutib gaplasholmasdim. D) Biroq xirmonga kelishim bilan bu shirin xayollarimdan asar ham qolmay, ko`nglim g`ash bo`ldi. 13 / 40 Haqiqatdan qo`rqqan odam yolg`onning panasiga berkinadi. Berilgan gap haqida qaysi fikr to`g`ri? A) gap tarkibida otlashgan sifat qatnashgan B) gap tarkibida barcha bo`laklar kesimga to`g`ridan to`g`ri (bevosita)bog`langan. C) gapda o`zlik nisbatidagi fe`l qatnashgan D) gap tarkibida otlashgan sifatdosh qatnashgan 14 / 40 ...yomon bilan yurmagan, yomon joyda turmagan ekanlar. Ushbu ta`rif qaysi asarda keltirilgan va qaysi personajlarga nisbatan qo`llangan? A) “Mehrobdan chayon”da Anvarning o`rtoqlari B) “Uch og`a-ini botirlar” ertagida botirlar C) “Ravshan” dostonida kallar D) “Uloqda” hikoyasida Turg`unning o`rtoqlari 15 / 40 1. Bir kun mag‘rur tilshunos sohilda turgan qayiqqa minib narigi qirg`oqqa o‘tmoqchi bo‘ldi. Sohilda yo‘lovchi kutib turgan qayiqchilardan biriga yuzlandi. Qayiq yaqinlashdi. Olim qayiqqa o‘tirdi. Dengizni tomosha qilib ketayotgan olim qayiqchidan so‘radi: − Sen hech nahv o‘qiganmisan? − Yo‘q men johil bir qayiqchiman. Olim: − E voh, juda xafa bo‘ldim. Demak, yarim umring bexuda o‘tibdi, − deya achinib qayiqchiga qaradi. 2. Shu vaqt dovul turdi. Keyin dengizning o‘rtasida chayqala boshladi, qayiqchi butun kuchi bilan xavfdan qutulish uchun harakat qildi. Bo‘ron borgan sayin kuchayar, qayiq esa cho‘kish arafasiga edi. Shu vaqt qo‘rquvdan dir-dir titrayotgan olimdan qayiqchi so‘radi: − Ey, har narsani bilgan olim do‘stim. Suzishni bilasanmi? Yo‘q javobini olgan qayiqchi: − Voh, voh, sen umringni behuda sarflabsan. 3. Hozir butun umring ketdi. Chunki birozdan keyin qayig‘im cho‘kadi. Yaxshi bilginki: bu yerda hozir nahv (grammatika) emas, mahv ilmi lozim. Agar mahv ilmini bilsang, qo‘rqmasdan dengizga sakra, − dedi. (Jaloliddin Rumiy, “Masnaviy”) Jaloliddin Rumiyning “Masnaviy”si ma’lumotlari asosida tayyorlangan ushbu matnni o‘qing va matnning uchinchi bandida nechta ravish ishtirok etgan? A) 5 ta B) 2 ta C) 4 ta D) 3 ta 16 / 40 Yashash uchun foydali mehnat qilishni anglash insoniylikning birinchi shartidir. Ushbu gapda qatnashgan yasama so’zlar hyaqidagi to’g’ri ma’lumotni toping. A) Sodda yasama sifat fe’ldan yasalgan B) Sondan yasalgan sifat qatnashgan C) Sodda yasama fe’llar otdan yasalgan D) Fe’ldan yasalgan ot qatnashgan 17 / 40 Qaysi gapda paronim bilan bog’liq xatolik mavjud? A) Mevasini ko’tarolmagan shoh qarsillab sindi. B) Bu kasallikning davosini toppish uchun olimlar astoydil izlanishmoqda. C) Yo’l yoqasidagi azim yong’oqlar, sizlar ham yaxshi qoling. D) Xalqimiz uchun o’sha davrlarda bunday tushunchalar butunlay yot edi. 18 / 40 “Shayx Sa’diy” voqeasining hissasini toping. A) Ustiga kitob ortilgan eshak, Na olim va na donodir beshak. B) Arablarda bir so’z bordir, yaxshi boq, Odobsiz boladan yo’g’i yaxshiroq. C) Erta kun arpaga zor bo’lmay desang, Bukun ek, shoyadki, bug’doy non yesang. D) O’z qabohatini ko’rgan kishining o’zgalarning qabohatlarini ko’rmakka vaqti bo’lmas. 19 / 40 Qaysi gapda ham tub, ham yasama mavhum otlar ishtirok etgan? A) Yalqovlik muhtojlikka olib keladi. B) Hayo qalbning haqiqiy oynasidir. C) Hunaringni ishga solib did bilan chiroyli bino solib bersalaring, bas. D) Vatanimga qaytgach, vujudimni quvonch, shukronalik hislari chulg’ab oldi. 20 / 40 Millatning dahosi, aqli va ruhiyati maqollaridan bilinadi. Ushbu gapda tarkibi faqat til undoshlari va unlilardan iborat bo’lgan nechta so’z qatnashgan? A) 2 B) 3 C) 1 D) 4 21 / 40 Do’stlikni e’zozlashning zarur sharti do’stlar bilan uchrashib turishdir. Ushbu gapda ismning munosabat shaklini hosil qiluvchi qo’shimchalar soni nechta? A) 4ta B) 6ta C) 5ta D) 3ta 22 / 40 Quyida berilganlardan so’z tarkibi ot+so’z yasovchi qo’shimcha+ lug’aviy shakl yasovchi qo’shimcha + sintaktik shakl yasovchi qo’shimcha tartibida joylashmagan so’zlar ko’rsatilgan javobni aniqlang. 1) she’rxonlarning; 2) bilimdonliging; 3) qayg’urishdi; 4) bostirmada: 5) tushirtirmoq: 6) ranjitdi A) 3,5,6 B) 2,4,5 C) 1,2,4 D) 1,3,5 23 / 40 Qaysi javobda yetakchi qismi yasama fe’l bo’lgan ko’makchi fe’lli so’z qo’shilmasi ravishdosh shaklida qo’llangan? A) Birovlarning oldida seni masxaralab tashlaydigan do’stlaringdan voz kech, bunday odamlardan hech qachon haqiqiy do’stlar chiqmaydi. B) Ular bizni o’sha yerga borishimizni taqiqlab qo’yishgani uchun boshqa joyda o’ynashga qaror qildik. C) Onasining ovutishlaridan keyin biroz tinchib qolgan bola qandaydir o’yinchoqni o’ynash bilan ovora edi. D) Biz sizning oldingizda kecha bo’lgan voqeaning asl mohiyatini anglab olgani keldik. 24 / 40 Qaysi gapda tovush o’zgarishi bilan yozilgan ot+ot tipidagi qo’shma sifat qatnashgan? A) Achchiq ko’z yoshlarin ichiga yutdi, Ilojsiz hayotning qo’lidan tutdi. B) Achchiqtosh xalq tabobatida keng qo’llanib kelingan. C) U o’zining shirinso’zligi bilan boshqalardan ajralib turardi. D) Bolalar ichida eng sheryuragi Odiljon edi. 25 / 40 Musa Jalilning qaysi asari butun mamlakatda katta dovruq qozonadi va davlat mukofoti bilan taqdirlanadi? A) “Oltin soch” B) Okopdan xatlar” C) “Ordenli millionerlar” D) “Xat tashuvchi” 26 / 40 Raviy undosh tovush bilan ifodalangan mutlaq qofiyali baytni toping. A) Mehnat-u alamlarga mubtalo, Uvaysiyman, Qayda dard eli bo’lsa, oshno Uvaysiyman. B) Sipehri husn ichinda moh, sen-sen, Zamona xo’blarga shoh, sen-sen. C) Qaysi gulning men kibi bir andalib zori bor? Qaysi bulbulning seningdek bir guli bexori bor? D) Bo’lmasa jinsi jamolingg’a xaridor oftob, Ne uchun zarpo’shlig’lar aylar izhor oftob. 27 / 40 Qaysi javobdagi gaplar juftligida ajratib ko’rsatilgan so’zlarning asoslari o’zaro shakldosh bo’la oladi? U eshikning chiroyli shisha tutqichini avaylabgina ushlab ko’rardi. Oradan biroz vaqt o’tgach xonaga tutqunni olib kirishdi. Uning tushkun kayfiyati atrofdagilarga ham ta’sir qilayotgan edi. Bog’da ishlayotganlar allaqachon tushlikka chiqishgan. Anor butasimon mevali daraxtlar sirasiga kiradi. Bolakay mevazor bog’da aylanib yurdi. Otlar kelishik qo’shimchalari bilan turlanadi. Anjumanda turli millat vakillari ishtirok etayotgan edi. A) 1 B) 3 C) 2 D) 4 28 / 40 Qaysi gapda imloviy xatolik mavjud emas? A) Yurtimizda 9 may xotira va qadrlash kuni sifatida keng nishonlanadi. B) Podsho vazir-u a’yonlar davrasida otdan tushib, tog’ bag’riga qarab yuribdi. C) “Maqtanayapti”, - demang, cho’l havosi yaxshi! D) Uning qattiq qo’rqqanini ko’rib, gapirolmay, shoshkancha ko’chaga otildi. 29 / 40 Anvar Obidjon qaysi she’rida yurtimiz – Turonzamin tarixida kechgan xatarli va sharafli hodisalarning ko’pchiligi tarix kitoblari, solnomalarda “tarixiy voqea” deb atalishini yodimizga solar ekan, birdan bugungi O’zbekiston hayotiga shu nuqtayi nazardan qarab ko’rishni taklif qiladi? A) “Tinch kunlar” she’rida B) “Vatanjon” she’rida C) “Yer” she’rida D) “Hayotning har lahzasi go’zal” she’rida 30 / 40 Qaysi baytda tanosub, tashxis va husni ta’lil she’riy san’atlari qo’llangan? A) Labingdin chun suchuklik qand o’g’urlar, Solurlar el ani suvg’a yalang’och. B) Hech kim mendek, ilohi, yoridin ayrilmasun, Mehribon munis o’shal dildoridan ayrilmasun. C) Sendek menga bir yori jafokor toipilmas, Mendek senga bir zori vafodor topilmas. D) Boshimg’a yoqqan g’am toshi mingdin biricha bo’lmag’ay, Gardun agar ming Besutun yog’dursa farhod ustina, 31 / 40 Qaysi gapda ko’makchini unga ma’nodosh bo’lgan kelishik qo’shimchasi bilan almashtirish mumkin? A) U mumtoz qo’shiqlarni zavq bilan kuylardi. B) U do’stining gaplarini diqqat bilan eshitdi. C) Men ham sizlar bilan shahar aylanishga boraman. D) Xatni olib, ko’k qalam bilan ostiga chizgan satrlarni o’qidi. 32 / 40 Qaysi gaplar juftligida berilgan -siz shaxs-son qo’shimchasi har ikki o’rinda ko’plik ma’nosini ifodalab kelgan? A) Kech bo’lib qoldi, qani, turinglar, yigitlar, endi ketasiz. Akramjon, siz hammasini yig’asiz, keyin birga jo’naymiz. B) Nimaga bitta o’zingiz turibsiz, qolgan yigitlar qani? Oyijon, bugun siz ham borasizmi, iltimos, bora qoling. C) Hozir mana bu rasmni chizasiz, o’g’lim, keyin ikkovlashib kamchiligini to’ldiramiz. “Siz ham menga juda yoqasiz”, - dedi ustozga. D) Nimaga qarab turibsiz, hammangiz o’z ishingizni davom ettiring. Shunaqa ham uxlaysizmi, turinglar, tush bo’lib ketdi- yu. 33 / 40 Tuproq to’shagida yotgan ko’p ko’rdim, Qaro yer bag’riga botgan ko’p ko’rdim. Ushbu gapdagi qo’shimchalar haqida berilgan to’g’ri ma’lumotni aniqlang. A) Ushbu gapda shakl yasovchi qo’shimcha ta’sirida so’z imlosida bir unlining tushib qolishi kuzatiladi B) Faqat bitta so’z tarkibida ikkita munosabat shakli qo’shimchasi qatnashgan C) Egalik qo’shimchasi faqat bitta so’z tarkibida qatnashgan D) Ot yasovchi qo’shimcha ta’sirida tovush o’zgarishi bilan yozilgan so’z qatnashgan 34 / 40 Qaysi gapda tinish belgisi bilan bog’liq xatolik bor? A) Mahmud Koshg’ariy: “ Botir jangda, dono majlisda sinaladi”, - deb aytgandi. B) “Millatlarni, elatlarni, - deydi ijodkor, - buyuk do’stlik birlashtiradi”. C) “Yaxshi do’stni, deyiladi o’zbek xalq maqolida, - yomon kunda sinamoq kerak”. D) “Qo’shiq – qalb mulki”, - dedilar ustozimiz. 35 / 40 Qaysi gapda otga xos bo’lgan lug’aviy shakl yasovchi qo’shimcha qatnashmagan? A) Hovlida koptok o’ynayotgan bir to’da bolalar yoniga borib birpas ularni tomosha qilib turdi. B) Qalbi quvonchga to’lgan kishilar xushbaxtdir, oyoq kiyim kiygan kishi uchun yerlar teri bilan qoplanganday emasmi? C) Dilbar kelinchakning ko’ksida g’ulu, Zardoli shoxiga tashlar ko’z qirin. D) Xalqimizda farzandga nisbatan: “O’nta bo’lsa, o’rni boshqa”, - degan maqol bejiz aytilmagan, chunki o’zbek xalqi juda bolani sevadigan xalq sanaladi. 36 / 40 Qaysi gapda asosi ot turkumiga oid so’z bilan shakldosh bo’la oladigan sodda yasama so’z mavjud emas? A) Kuzning sovuq kunlari keldi-yu, yog’ini kelmadi. B) Men yozgi ta’tilda “O’tkan kunlar” romanini o’qib chiqmoqchiman. C) Dildan chiqqan kulgi umrni uzaytiradi. D) Biz hovli to’ridagi o’yma naqshli eshikka qarab yurdik. 37 / 40 Qaysi asarda mahallalarga chayon solig’ini solgani, odamlarni chayon zahri bilan o’ldirgani aytilgan? A) “Yulduzli tunlar” B) “Ulug’bek xazinasi” C) “O’tkan kunlar” D) “Zulmat ichra nur” 38 / 40 Qaysi gapda ajratib ko’rsatilgan so’z birikmasida tobe qismi kelishik qo’shimchasi bilan shakllanmagan? Havo birdan sovidi-yu, sharros yomg’ir yog’a boshladi. U kishi yolg’onni haqiqatdan farqlay olar edi. Nosirjon qayoqqa yurishini bilmay qolgan edi, kimdir uni chaqira boshladi. Men ham shunga ko’ngan edim, Menga shu ham yetardi. A) 3 B) 4 C) 2 D) 1 39 / 40 Qaysi gapdagi ajratib ko’rsatilgan so’zda metonimiya usulida ma’no ko’chishi yuz bergan? Anavi qora ko’ylak Mamatqulning o’g’li-ku! Aytsang, olib ketadi. Bu ishimizni ko’rgan ko’zlar xursand bo’ladi, rahmatlar aytadi. Akasining hovlisiga kirishi bilan oshrayhonning yoqimli hidi dimog’ini qitiqladi. Do’stim, dasturxonga qarang, tortinmang, noz-ne’matlardan oling. A) 1 B) 3 C) 2 D) 4 40 / 40 Quyida berilganlardan tarkibidagi barcha undoshlari jarangsiz til undoshlariga mansub bo’lgan sifatlarni aniqlang. 1) yig’ma; 2) tushuncha; 3) qishki: 4) qaqshatqich: 5) tortinchoq: 6) ostki A) 3,4,6 B) 2,4,5 C) 3,5,6 D) 1,3,4 O'rtacha ball 0% 0% Testni qayta ishga tushiring Fikr-mulohaza yuboring Author: InfoMaster Ona tili va adabiyot attestatsiya