11-sinf Biologiya olimpiada №1

1. O‘simliklarga ziyon keltiruvchi eukariot (a) va prokariot (b) organizmlarni juftlang.

1) tamaki mozaikasi qo‘zg‘atuvchisi; 2) gommoz qo‘zg‘atuvchisi; 3) bo‘rtma nematoda; 4) nozema; 5) vilt qo‘zg‘atuvchisi; 6) qo‘ziqorin; 7) zang zamburug‘i; 8) mikoz qo‘zg‘atuvchisi.

2. Gametagenezning uchinchi bosqichida ro‘y beradigan jarayonlarni aniqlang?

1) meyoz bo‘linish kuzatiladi;  2) birlamchi jinsiy hujayralar ozuqa to‘playdi;  3) hujayra o‘lchami ba’zan yuz, ming barobar ortadi;  4) senrtiola oqsil bo‘laklarini o‘zini yig‘ish jarayoni kuzatiladi;  5) gomologik xromasomalar o‘rtasida genlar almashinuvi kuzalatilishi mumkin;  6) translatsiya kuzatiladi;  7) RNK polimeraza fermenti ishlashi amalga oshadi;  8) gaploid to‘plamli xromasomaga ega hujayra hosil bo‘ladi;  9) genetik axboratning nukleotid tilidan aminokislota tiliga tarjimasi amalga oshadi;  10) xromasoma soni o‘zgarmaydi;   11) xromatidlar tetradasi hosil bo‘ladi

3. Odam organizmida B₁ vitaminining yetishmasligi natijasida ….

4. Mog‘or zamburug‘i jinsiy ko‘payganda zigotadan (a) va jinssiz ko‘payganda mitseliydan (b) nima hosil bo‘ladi?

5. Pomidor o‘simligi hujayrasida qalampir hujayrasiga nisbatan ikki barobar kam xromosomalar bo‘ladi. Pomidor o‘simligi ildizining hujayrasida interfazaning G₂ davridagi hujayra yadrosida DNK molekulalari soni nechtaga yetadi?

6. DNK fragmentida jami 1632 ta vodorod bog‘i mavjud bo‘lib, ushbu DNK fragmentining uzunligi 231,2 nm teng. Ushbu DNK fragmentidagi adenin nukleotidlari sonini aniqlang.

7. Noto‘g‘ri (a) va to‘g‘ri (b) rivojlanuvchi umurtqali hayvonlarni aniqlang.

1) echkemar; 2) maxaon; 3) planariya; 4) salamandra; 5) qutb meduzasi;  6) perlovitsa;  7) triton; 8) kalxat

8. Kartoshkaning kechpishar navini aniqlang.

9. Korall poliplar nimalardan kelib chiqqan?

10. DNKning bir zanjiri asosida keltirilgan fragmentdagi vodorod bog‘lar sonini aniqlang.

T-C-G-A-G-T-A-C-C-T-A-T-G-A-T-C-C-C

11. Umumiy barg bandining uchi bitta barg bilan tugaydigan murakkab bargli o‘simliklarni aniqlang.

1) mosh; 2) shirinmiya; 3) yong‘oq; 4) na’matak;  5) yeryong‘oq; 6) yantoq.

12. Tuxum yo‘nalishida boqiladigan tovuqlarni aniqlang.

13. Tashqi sekretsiya bezlari mahsulotlari keltirilgan qatorni belgilang.

1) insulin; 2) androgen; 3) testosteron; 4) tripsin; 5) timozin; 6) lipaza

14. Simmental qoramol zotida sut tarkibidagi yog‘ miqdori ikki juft polimer genlarga bo‘g‘liq. Dominant digomozigota genotipli qoramol suti tarkibida 600 g yog‘ bo‘ladi. Agar barcha genlar retsessiv holatda bo‘lsa, sut tarkibida 400 g yog‘ bo‘ladi. Digeterozigata genotipli qoramol zotlari o‘zaro chatishtirilishi natijasida (nazariy jihatdan avlodning barchasi urg‘ochi qoramol tug‘ildi, deb tahmin qilinsa) hosil bo‘lgan avlodning necha foizining suti tarkibida 500g yog‘ bo‘lishini aniqlang?

15. Translatsiya (a) va transkripsiya (b) jarayonlariga mos javoblarni to‘g‘ri juftlang.

1) yadroda amalga oshadi; 2) ribasomada kechadi; 3) fermentlar, DNK molekulasi ishtirok etadi; 4) oqsil molekulasi sintezlanadi; 5) i-RNK molekulasi sintezlanadi.

16. Qaysi organizmlar tallomga ega ekanligini aniqlang?

17. Genlarning pleyotrop ta’sirida sichqon junining rangi qora bo‘lishi qanday holatdagi genotipga bog‘liq?

18. Cho‘chqa tasmasimon chuvalchangning rivojlanish bosqichlari ketma-ketligi to‘g‘ri va to‘liq tartibda yozing.

1) parazitning finnaga aylanishi;  2) tuxumdan lichinkaning chiqishi;  3) parazitning ingichka ichakda voyaga yetishi;  4) lichinkaning ichakdan qonga o‘tishi;  5) cho‘chqaning paraziti bilan zararlanlanishi;  6) lichinkaning muskullariga o‘tishi;  7) parazitning odamga yuqishi

19. Pseudomonas va vertitsillium hujayralari uchun umumiy bo‘lmagan tuzilmalarni aniqlang.

20. Odam yuragiga xos bo‘lmagan ma’lumotlarni aniqlang.

21. Quyida keltirilgan organizmlar nechta sinf (a) va nechta turkum (b) ga tegishli ekanligini aniqlang.

1) temirchak; 2) podalariy; 3) zorka; 4) iskabtopar; 5) suluv ninachi; 6) trixogramma; 7) qoraqurt; 8) sariq kapalak; 9) sariq chayon; 10) faeton chumolisi

22. Gullari to‘g‘ri, murakkab bargli o‘simliklarni aniqlang.

1) shirinmiya; 2) yeryong‘oq; 3) na’matak; 4) partenotsissus; 5) sebarga; 6) yantoq

23. Qaysi organizmlarda xorda (a), nerv nayi (b), jabra yoriqlari (c) faqat embrional davrda mavjud bo‘ladi?

1) triton; 2) salamandra; 3) lansetnik; 4) kasatka; 5) oqbiqin delfin; 6) assidiya; 7) so‘fito‘rg‘ay; 8) alligator

24. Оdamning orqa miyasi 21-segmentidagi orqa (a), old (b) va yon (c) shoxlardan chiquvchi nervlarni to‘g‘ri juftlang?

1) sezuvchi; 2) harakatlantiruvchi; 3) simpatik; 4) parasimpatik

25. Translatsiya va transkripsiya jarayoni sitoplazmada kechuvchi organizmlarni ko`rsating. 1.xrokok 2.usneya 3.nostok 4.temir bakteriyasi 5.klodoniya 6.amyoba 7.tripanasoma 8.ossilatoriya