11-sinf Biologiya olimpiada №2

1. Odam yuragiga xos bo‘lmagan ma’lumotlarni aniqlang.

2. Оdamning orqa miyasi 21-segmentidagi orqa (a), old (b) va yon (c) shoxlardan chiquvchi nervlarni to‘g‘ri juftlang?

1) sezuvchi; 2) harakatlantiruvchi; 3) simpatik; 4) parasimpatik

3. Odam organizmidagi anatomik(a) va gistologik(b) belgilarni ajrating. 1.teri epiteliysi yassi shaklda bo`lib, ko`p qavatli bo`ladi 2.tukli epiteliy burun bo`shli`gida, kubsimon epiteliy buyraklarda joylashgan 3.tikuvchi skelet muskuli sonda joylashgan 4.suyakni 33% osseinlar tashkil qiladi 5.qalqon orqa bezi qalqonsimon bezning orqa yuzasiga yopishib turadi 6.tiroksinning 65% dan ko`prog`I yod moddasidan iborat

4. Quyidagi hodisalarning qaysi biri tarixiy usulyordamida o‘rganiladi? 1) delfin va ixtiyozavrning tana shaklining o’xshashligi; 2)ko’k-yashil suvo’tlarini kelib chiqishi; 3) akula va ixtiyozavrning tana shaklini o’xshashligi; 4) xaltali va yo’ldoshli sutemizuvchilarning kelib chiqishi

5. Qirqquloqlarning sporofiti uchun xos bo‘lgan (a) va xos bo‘lmagan (b) javobni belgilang. 1) spora hosil qiluvchi bo’rtmachaga ega emas; 2) zigota hosil qiladi; 3) soruslarga ega; 4) yashil, yuraksimon o’simtaga ega; 5) fotosintez qiladi; 6) ildizpoyali o'simlik; 7) ko‘p hujayrali arxegoniyga ega.

6. Shoxlanmagan(a) va shoxlangan(b) gulpoya ega o`simliklarni aniqlang. 1.yong`oq 2.o`sma 3.sholi 4.bug`doy 5.qamish 6.rediska 7.makkajo`xori

7. Fruktonuriyaàsiydik tarkibida qandning ortishi natijasida yuzaga keladigan retsissev kasallik bo`lib,2 xil tipda irsiylanadi. Birinchi tipi klinik belgilarsiz kechsa, ikkinchi tipi aqliy zaiflikni keltirib chiqaradi. Ota birinchi tipi bilan ona ikkinchi tipi bilan kasallangan bo`lsa, o`gil farzandlar 2 ta tip bo`yicha kasallanadi. Tug`ilgan farzandlarning necha foizi ikkila tip bo`yicha kasal bo`ladi?

8. Duplikatsiya(a) va insersiya(b) ga xos xususiyatni aniqlang. 1.xromasomaning o`rta qismini ortishi 2.xromasomaning ayrim qismini ortishi 3.DNK bo`lagini ikki hissa ortishi 4.DNK genomining ma`lum joyga kiritish

9. Leyshmanioz kasalligi qo‘zg’atuvchisini tarqatuvchi organism haqidagi to‘g‘ri fikrlarni belgilang. a) xivchinlari yordamida harakatlanadi; b) qon so‘ribparazitlik qiladi; c) odamlarning yassi qoplovchi to‘qimasiostida parazitlik qiladi; d) chivinga o‘xshash maydahasharot; e) tanasidagi keyingi qanotlari rudimentar holatda;f) cho‘llardagi kemiruvchilar inida ko‘p uchraydi.

10. Gullari mayda,to`g`ri ikki jinsli yoki bir jinsli, rangsiz rovaksimon to`pgulga yig`ilgan oilani ko`rsating.

11. Odam organizmidagi gistologik(a) va anatomik(b) belgilarni ajrating. 1.yetilgan eritrositlar yadrosiz bo`lib, o`rtasi botiq, yumoloq shaklda bo`ladi. 2.yelkaning orqa qismida 3 boshli muskul joylashgan 3.trapedsiyasimon muskul gavdani orqa sohasida joylashagn 4.silliq tolali muskullar duksimon shaklda bo`lib hujayrasida bitta yadro bo`ladi. 5.nerv hujayrasi kalta dendrit va uzun akson iborat 6.neyrogliya bosh va orqa miya atrofida joylashgan

12. Qizil va oq donli bug`doylar o`zaro chatishtirilganda F1 da pushti, F2 da esa qizil, och qizil, pushti, och pushti va oq donli bug`doylar olingan bo`lsa. F2 da olingan avlodlarning necha foizi taxliliy chatishtirilganda ajralish ro`y beradi?

13. Noto‘g‘ri rivojlanuvchi umurtqasiz (a) va to‘g‘ri (b) rivojlanuvchi umurtqali organizmlarni aniqlang. 1) ildam kaltakesak; 2) karam kapalagi; 3) planariya; 4) ko‘l baqasi; 5) chuchuk suv gidrasi; 6) baqachanoq; 7) yashil qurbaqa; 8) chittak

14. Barbadenze g‘o‘zasida urug'lanish natijasida bir nechta zigota hosil bo‘ldi. Zigotalardagi xromosomalarning umumiy soni 6240 ta bo'lsa,tuxum hujayrani urug'lantirishda ishtirok etgan spermiylar sonini toping.

15. Pleyotrop (I) va letal (II) genga egaorganizmlarni to‘g‘ri juftlangan javobni belgilang. 1) qoramollarda oq va qora yungning turlimiqdorda irsiylanishi; 2) gomozigota sariqsichqonlarning o‘limi; 3) to‘q qizil rangnita’minlovchi pigmentga ega o‘simliklarda poyava shoxlarning qizil bo‘lishi

16. Postembranal davri to`gri kechuvchi(a) va to`g`ri kechmaydigan(b) organizmlarni ko`rsating. 1.kolorada qo`ng`izini barg ostiga tuxum qo`yishi 2.yomg`ir chuvalchangini tuxum qo`yishi 3.o`rgimchakni tuxumini pilla ichiga qo`yishi 4.kurapatkani rangi yozda qo`ng`ir bo`lishi qishda oq rangda bo`lishi 5.tut ipak qurtini pillaga o`ralishi 6.asal arini tuxumini mumdan yasalgan katakchalarga qo`yishi

17. Oziq zanjirida vidra(yirtqich hayvon),baliq, qisqichbaqasimonla va suv o`tlari bor. 2-chi tartib konsumentlarining biomassasi 320kg bo`lsa, oziq zanjiridagi barcha komponentlari iste`mol qilgan oziqning umumiy biomassasini aniqlang.

18. Qora kalamushning zigotasi 4 marata meridianal bo`lingandan so`ng uning blastulasidagi blastamerlarida jami xromasomalr soni 2688 taga yetgan bo`lsa, uning tuxum hujayrasidagi xromasomalar sonini aniqlang.

19. Ko‘lbuqada ovogenez jarayonida kuzatiladigan hodisalar qaysi javobda to‘g‘ri berilgan? 1) ko‘payish davrida reduplikatsiya sodir bo‘ladi; 2) 4 ta gaploid to'plamga ega hujayra hosil bo‘ladi; 3) hujayralarning 50% i jinsiy Y xromosomaga ega; 4) o‘sish davrida hujayralarda translyatsiya kuzatilmaydi; 5) hujayralarning barchasi jinsiy X xromosomaga ega bo‘ladi; 6) ko‘payish davrida diploid to‘plamga ega hujayralar hosil bo’ladi

20. Gen mutatsiyasiga xos bo`lmagan xususiyatni ko`rsating. 1.nukleotid izchilligini o`zgarishi 2.xromasomaning bir qismini ortishi 3.gen izchilligini o`zgarishi 4.gen tarkibidagi nukleotidlarning ortishi yoki kamayishi 5.autosoma gen miqdorini ortishi 6.xromasomaning ayrim qismini ortishi

21. Quyidagi belgilardan qaysilarini genotipni fenotipga qarab aniqlab bo`lmaydi? 1.oddiy dukkali doni burishgan no`xat 2.qizil gulli nomozshom gul 3.gulsimon tojli xo`roz 4.qizil donli bug`doy 5.tovuq patini oq bo`lishi

22. Shoxlanmagan gulpoya ega bo`lgan o`simliklarni aniqlang. 1.qashqarbeda 2.bodiyon 3.o`sma 4.nok 5.bug`doyiq 6.oqqayin 7.sholi

23. G`o`za, bug`doy, askarida, yomg`ir chuvalchangi kabi organizmlarning poliploid turlarini uchrashi qaysi hodisaga kiradi?

24. Komilning ovqat ratsionida oqsil, yog va uglevodning umumiy miqdori 350 g bo‘lib, oqsildan ajralgan energiya 205 kkal ni tashkil etadi. Agar ovqat tarkibidagi yog‘dan hosil bo‘lgan energiya oqsilning parchalanishidan hosil bo'lgan energiyadan 260 kkal ga ko‘p bo‘lsa, bir kecha-kunduzda hosil bo‘lgan jami energiyaning qanchasi (kkal) ertalabki ovqatlanishdan hosil bo'lgan? (Ratsional ovqatlanishning yuqori foiziga amal qilingan)

25. Selluloza qobig`iga ega bo`lgan organizmga zarar keltiruvchi eukariot(a) va prokariot(b) organizmni ko`rsating. 1.gommoz bakteriyasi 2.vertitsil qo`zg`atuvchisi 3.qorakuya zamburug`i 4.bo`rtma nemotoda 5.agrobakterium 6.zang kasalligini qo`zg`atuvchisi 7.temir bakteriyasi