Biologiya attestatsiya №12

1. Moddalar almashunuvi natijasida organizmda to'plangan keraksiz moddalarni organizmdan chiqadib yuborjsh qanday jarayon?

2. Makkajoʻxori hujayrasida nechta jinsiy xromosomalar mavjud

3. Metabolizm(a) va metabolit (b)ga tegishli javobni belgilang. 1-hujayra hayot faoliyatining doimiyligini saqlashni ta’minlovchi plastik almashinuv reaksiyalari yig‘indisi 2-hujayra hayot faoliyatining doimiyligini saqlashni energetik almashinuv reaksiyalari yig‘indisi 3-biosintetik reaksiyalar yig`indisi , 4-metabolizm mahsulotlari

4. O’zgaruvchanlikning mutatsionga xos xususiyatlami aniqlang. 1) oraliq formalarsiz paydo bo’ladi; 2) sifat jihatidan farq qiladigan o’zgaruvchanlik; 3) irsiylanish xususiyatiga ega emas; 4) o’zgarishlar guruhli xarakterga ega; 5) irsiylanadigan o’zgaruvchanlik; 6) har xil yo’nalishli bo’ladi; 7) namoyon bo’lish xarakteriga ko’ra dominant va retsessiv bo’ladi; 8) o’zgarishlar tashqi muhit ta’siriga bog’liq; 9) tashqi muhit omillariga moslashish imkoniyatini yaratadi; 10) bir turga mansub individlarning tashqi muhit ta’siriga javob reaksiya yo’nalishi bir xil 10) natijasiga ko’ra 4 xil 11) bitta genotipning tashqi muhit sharoitiga qarab har xil fenotipni yuzaga chiqara oladi 12) kelib chiqishi organizmda biokimiyoviy va fermentativ reaksiyalarning o’zgarishiga bog’liq

5. Bo’yining o’rtacha uzunligi 30 sm (a) va 30 metr bo’lgan (b) o’simliklar insonga qanday foyda beradi ?

6. Orqa miyaning reflektor (1) va o’tkazuvchanlik (2) funksiyasi qaysi moddalar faoliyatiga bog’liq. a) oq modda b) kulrang modda c) qo’ng’ir modda

7. Voyaga yetgan organizm va uning lichinkasi bir xil og‘iz apparatiga ega bo‘lgan hasharotlar to‘g‘ri ko‘rsatilgan javobni belgilang. 1) podalariy; 2) temirchak; 3) maxaon; 4) ninachi; 5) bronza qo‘ng‘izi.

8. Ayirish sistemasi Ikki uchi ochiq naychalardan iborat organizmlarni toping?

9. Qaysi hashorotlarda xartumi og’iz organini qo’shilishidan (a) va o’zgarishidan (b) hosil bo’lgan? 1) kana; 2) asalari; 3) uy pashshasi; 4) tut ipak qurti kapalagi; 5) podoliya; 6) gelikonius

10. Buyrakda siydik hosil bo’lishining filtratsiya davriga tegishli javoblarni ko’rsating. a-arteriya kapilyarlaridan qonning suyuq qismi nefron bo’shlig’iga o’tadi b-irlamchi siydikning kapsulasida to’planishi c-birlamchi siydikning kalavasimon kanalchalardan vena qon tomirlariga qayta so’rilishi d-kapsulada bosimning past bo’lishi e-ikklamchi siydikning hosil bo’lishi

11. Achitqi zamburug‘lari nima bilan oziqlanadi (a) va oziqlanish jarayonida qanday birikmalar hosil bo‘ladi (b)?

12. Qubba (a) sporangiy (b) va meva (c) kabi organlargga ega bo`lgan o`simliklar mos holatda to`gri juftlangan javobni toping. 1) sekvoyadendron 2) buldenej 3) psilofit 4) eman 5) magnoliya 6) qarag`ay 7) olg`I 8)sharq sauri 9) sershox qirqbo`g`im 10) ginko biloba 11) zuxrasoch 12) albitsiya

13. Hashoratlarga qarshi kurashishda ishlatiladigan zararli modda anabazin qaysi o’simlikdan olinadi?

14. Quyidagi ko’krak qafasining rasmidan faqat chin qovurg’a tartib raqamlarini aniqlang?

15. Odamlarda albinizm va fenilketonuriyani yuzaga chiqaruvchi genlar har xil autosomada joylashgan bo‘lib, retsessiv holda irsiylanadi. Digeterozigota ota- onadan tug‘ilgan ikki belgi bo‘yicha kasal farzandlarni hisobga olmaganda, ikki belgisi bo‘yicha sog‘lom farzandlarning tug‘ilish ehtimolini aniqlang.

16. Hidni yahshi sezuvchi hayvonlarni aniqlang. 1.daryo qisqichbaqasi 2.kana 3.baqachanoq 4. bronza qo`ng`izini erkagi 5. bronza qo`ng`izini urg`ochisi 6.maxaonni erkagi 7.maxaonni urg`ochisi 8.yomg`ir chuvalchangi

17. Quydagi jadvaldan foydalanib, X va Z ayirmasini toping.

18. Zog’ara baliq va odam skeletining farq qiluvchi jahatlarini aniqlang. 1) kamar suyaklari mavjud 2) umurtqa pog’anasi kalla suyagi bilan harakatchan qo’shilgan 3) miya qutisi bosh miyani himoya qiladi 4) jag’ va tishlari og’iz bo’shlig’ini o’rab turadi 5) skeleti suyak va tog’aydan iborat 6) barcha qovurg’alarning ikkinchi uchi qorin muskullari orasida yotadi 7) skelet ichki a’zolarni himoya qiladi 8) qovurg’alar umurtqa pog’anasi bva to’sh suyagiga birikadi

19. Changchili to’pgulining gulpoyasi osilib turuvchi (a) va changchilari to’pgulidan osilib turuvchi (b) o’simliklarni aniqlang. 1) tol 2) zubturum 3) oq qayin 4) tut 5) bug’doy 6) bug’doyiq

20. Maral va hakkaning ovqat hazm qilish sistemasidagi o‘xshashlik (a) va farqlarni (b) belgilang. 1) oshqozoni ikki bo‘lmali; 2) ovqat ichakda hazm bo‘ladi; 3) qizilo‘ngachning keyingi qismi kengayib jig‘ildonni hosil qiladi; 4) ichagi kloakaga ochiladi; 5) hazm bo‘lgan ovqatdan ajralgan energiyaning ma’lum bir qismi tana haroratini doimiy saqlash uchun sarflanadi; 6) og‘iz bo‘shlig‘ida ixtisoslashgan tishlar mavjud

21. Lama vikunyaning yuragidan chiquvchi qon tomirlarini va ularda qanday qon oqishini aniqlang.

22. Qaysi hayvonlar tipidan tibbiyotda qon tomiri kasalliklarini davolashda foydalaniladi?

23. Issiqqonli organizmlarni ajrating. 1) kondor; 2) kabarga; 3) kallima; 4) kuropatka; 5) povituxa; 6)ko'lbuqa; 7) sargan; 8) kvaksha; 9) qiloyoq; 10) iguana.

24. Qora dengizda uchramaydigan hayvon turini aniqang.

25. Drozofila pashshasi tanasining kulrang bo’lishi qora bo’lishi ustidan, qanotining uzun bo’lishi kalta bo’lishi ustidan dominantlik qilib, bitta autosomada xromosomada joylashadi. Ko’zining qizil bo’lishi oq bo’lishi ustidan dominantlik qilib, jinsiy xromosomada joylashadi. Shunga ko’ra digeterozigota (ushbu dominant genlarni faqat otasidan olgan ) kulrang tanali, normal qanotli, oq ko’zli urg’ochi pashsha va tanasi qora va kalta qanotli, qizil ko’zli erkak pashshalar chatishtirilgan bo’lsa, avlodning necha %ni fenotipini genotipiga qarab aniqlash mumkin? (krossengover 17%)

26. Qovoq mevaga ega o’simliklarning poyasiga xos xususiyat.

27. Quyidagi baliqning qon aylanishi tasvirlangan rasmdagi 5-raqamdagi baliq organini aniqlang?

28. Ulotriksning funariyadan farqini aniqlang. 1) rizoidning mavjudligi; 2) jinssiz usulda ko'payishi; 3) fotosintez jarayonining xromatoforada kechishi; 4) ko‘p hujayradan iborat arxegoniyda bitta tuxum hujayraning yetilishi; 5) tuban o‘simliklarga mansubligi; 6) o'tkazuvchi sistemaga ega emasligi; 7) jinsiy yo‘l bilan ko'payishi; 8) urug'lanishning suvda kechishi.

29. Virus (I), bakteriya (II), zamburug' (Ill)lar qo'zg'atuvchi kasalliklarni aniqlang. 1)quturish; 2)qizilcha; 3)o'lat; 4)kuydirgi; 5)vilt; 6)zang kasalligi

30. Barg shakli ikki xil marfologik tuzilishga ega sporali o`simliklar keltirilgan javobni aniqlang. 1)suv nilufari ; 2) suv yong`og`i ; 3) suv qirqulog`i; 4) suv qaroqchisi; 5)dala qirqbo`g`im; 6) funariya yo`sini; 7) zuxrasoch

31. Tanasi har xil darajada bo‘limlarga bo‘lingan hayvonlar sinfi uchun xos bo‘lmagan (a) va xos bo‘lgan (b) xususiyatlarni aniqlang. 1)yuragi qorin qismida joylashgan; 2)muskullari alohida muskul boylamlaridan iborat; 3)qorin bo‘limining hamma bo‘g‘imlari qo‘shilib ketgan; 4)tanasi 1000 tagacha bo‘g‘imlarga bo‘lingan; 5)postembrional rivojlanishda metamorfoz kuzatilmaydi; 6)ingichka naysimon nafas olish a’zosi mavjud; 7)har bir bo‘g‘imida bir juftdan qorinoyoqlari bor; 8)tasmasimon chuvalchanglar sinfiga mansub; 9)terisi shilimshiq modda bilan namlanib turadi; 10)shakli uzun yassi tasmaga o‘xshash; 11)ayirish a’zosi tuzilishi yomg‘ir chuvalchangiga o‘xshash

32. Tobulg’i va kamxastak o’simligi qaysi oilaga mansub?

33. Quyidagi atamalar qaysi sistematik birliklarni ifodalaydi? 1) lolasimonlar; 2) loladoshlar; 3) laminariya; 4) piyozdoshlar; 5) lola; 6) magnoliyasimonlar; 7) bir urug’ pallalilar; a-sinf; b-oila; c-turkum

34. Og‘iz apparati kemiruvchi (1), kemiruvchi-so‘ruvchi (2)va sanchib-so'ruvchi (3) tipda bo‘lgan bo‘g‘imoyoqlilarni aniqlang. a-eshiktervatar; b-chigirtka; c-ishchi asalari; d-uy pashshasi; e-kana.

35. Qutb meduzasi uchun xos bo‘lmagan xususiyatlarni belgilang. 1) shakli soyabonga o'xshaydi; 2) tanasi qalin mantiya bilan o'ralgan; 3) konsument organizm; 4) baliqlar bilan oziqlanadi; 5) paypaslagichlarida ko'plab so‘rg‘ichlari joylashgan; 6) ektoderma qavatida otuvchi hujayralari mavjud; 7) oziq zanjiri zvenosi; 8) jabrasi bilan nal'as oladi.

36. Eshakqurt va yomg‘ir chuvalchangining o‘xshashligi . 1.ochiq qon aylanish sistemasi 2. ikki uchi ochiq ayirish sistemasi 3. o‘simlik qoldiqlari bilan oziqlanishi 4. suv havzalarini tozalashda oshtirok etishi 5. tuproqni yumshatishi 6. biogumus olinishi 7. tana bo‘shlig‘iga ega 8. oqish yurak

37. Qaysi to’pgullarning gulpoyasida gullar bandsiz joylashgan. 1) shingil 2) so’ta 3) savatcha 4) kuchala 5) kallakcha 6) boshoq 7) qalqoncha 8) soyabon

38. Qaysi parazit chuvalchang bilan zararlangan odam parazitni tarqatuvchisi bo’lmaydi. 1) jigar qurti 2) qoramol tasmasimon 3) askarida 4) rishta 5) bollar gijjasi 6) exinokokk 7) cho’chqa tasmasimon

39. Quyidagi qaysi organizmlarda ichki urug'lanish kuzatiladi? 1) gambuziya; 2) povituxa; 3) ko'lbuqa; 4) bog‘ moyqurti; 5) kvaksha; 6) kabarga; 7) semga; 8) qizilto'sh; 9) sarisor; 10) sargan.

40. Kamar suyaklari 8 ta (a), 9 ta (b), 10 ta (c), 12 (d) suyaklardan iborat organizmlarni ko’rsating. 1-kojan 2-giyena 3-povituxa 4-sezarka 5-skuns 6- kvaksha 7-qiloyoq 8-kapachi 9-dingo 10-triton.