Biologiya attestatsiya №10

1. Gidraning ovqat hazm qilishida ishtirok etuvchi hujayralarni koʻrsating

2. Odamda jarlikning ikki turi mavjud boʻlib, ulardan birinchisi dominant, ikkinchisi esa retsessiv genlar bilan irsiylanadi. Quyidagi chatishtirishlarning qaysi birida naslda 5 ta kar:3 ta sogʻlom nisbatda ajralish kuzatiladi

3. Zubturumga guliga xos xususiyatlatni ko’rsating. 1) erta bahorda gullab, urug’ tugib bo’ladi 2) iliq kuz oylarida ham gullashda davom etadi 3) mevasi shamol yordamida taraladi 4) mevasi tuklar hosibiga uchadi 5) mevasi suv o’tkazmaydigan qobiqqa ega 6) to’pgulda gulpoya sholanmaydi 7) to’pgulda gulpoya sholanadi 8) gullari gulpoyada bandsiz 9) gullari gulpoyada uzun band bilan birlashgan

4. O’zgaruvchanlikning mutatsionga xos xususiyatlami aniqlang. 1) oraliq formalarsiz paydo bo’ladi; 2) sifat jihatidan farq qiladigan o’zgaruvchanlik; 3) irsiylanish xususiyatiga ega emas; 4) o’zgarishlar guruhli xarakterga ega; 5) irsiylanadigan o’zgaruvchanlik; 6) har xil yo’nalishli bo’ladi; 7) namoyon bo’lish xarakteriga ko’ra dominant va retsessiv bo’ladi; 8) o’zgarishlar tashqi muhit ta’siriga bog’liq; 9) tashqi muhit omillariga moslashish imkoniyatini yaratadi; 10) bir turga mansub individlarning tashqi muhit ta’siriga javob reaksiya yo’nalishi bir xil 10) natijasiga ko’ra 4 xil 11) bitta genotipning tashqi muhit sharoitiga qarab har xil fenotipni yuzaga chiqara oladi 12) kelib chiqishi organizmda biokimiyoviy va fermentativ reaksiyalarning o’zgarishiga bog’liq

5. Qachon qonda kalsiy miqdori kamayib, nerv-muskul qo‘zg‘aluvchanligi ortadi,

6. Drozofila pashshasi tanasining kulrang bo'lishi qora bo‘lishi ustidan, qanotining uzun bo‘lishi kalta bo‘lishi ustidan dominantlik qilib, bitta autosoma xromosomasida joylashadi. Ko‘zining qizil bo‘lishi oq bo‘lishi ustidan dominantlik qilib, jinsiy xromosomada joylashadi. Shunga ko‘ra digeterozigota (ushbu dominant genlarni faqat otasidan olgan) kulrang tanali, normal qanotli, oq ko‘zli urg‘ochi pashsha va tanasi qora va kalta qanotli, qizil ko‘zli erkak pashshalar chatishtirilgan bo‘lsa, avlodning necha foizi qizil ko‘zli bo'ladi? (krossingover 17%)

7. Qushlarda ko‘tarilish yuzasini hosil qiluvchi patlarini ularning joylashgan o‘rni bilan juftlang.1)birinchi tartib qoqish; 2) ikkinchi tartib qoqish; 3) kontur boshqarish; 4) kontur qoplag‘ich. a)tana yuzasida bo‘ladi; b) panja suyaklari sohasida bo‘ladi; c) dumida bo‘ladi; d) qoplag‘ich patlar ostida bo‘ladi; e) bilak suyaklari sohasida bo‘ladi

8. Mamlakatimizda qanchadan ortiq tabiat yodgorliklari ro'yxatga olingan?

9. Miqqiy uchun mantiqiy bog'liq bo'lgan tushunchalarni aniqlang. 1)muguz tumshuq; 2)to'rt kamerali yurak 3)quloq suprasi; 4)tish; 5)metamorfoz; 6)bosh miya katta yarimsharlari

10. Rishtaning qizil chuvalchangidan farqli jihatlarni aniqlang. 1) erkin hayot kechiradi; 2) yassi chuvalchanglardan kelib chiqqan; 3) noto’g’ri metamarfoz bilan rivojlanadi; 4) parazit organizm; 5) ichki organlari tana bo‘shlig‘ida joylashadi; 6) erkagining jinsiy sistemasi

11. Ulotriksning jinsiy va jinssiz ko’payishi natijasida 144 ta yangi ulotriks ipi hosil bo’ldi. Ko’payish jarayonidagi gametalar va zoosporalarning nisbati 1 : 4 bo’lsa, jinssiz ko’payish natijasida nechta yangi ulotriks ipi hosil bo’ladi?

12. Tog’olcha mikrosporasi bo’linishining metafaza davrida nechta xromosoma ( a ) va xromatidlar ( b) bo’ladi?

13. O`rta Osiyo cho`llarida tarqalgan (a), keng bargli va nina bargli o`rmonlarda yashaydigan (b), xonadonlarda yashaydigan (c), cho`l va sahrolarda uchraydigan (d) parda qanotlilarni toping. 1) sariq fir`avn; 2) qir chumoli; 3) chopqir faeton; 4) sariq o`rmon chumolisi

14. Nuqtalar o‘rniga mos javobni tanlang. Jayron ... hayvon.

15. Konsumentlar bilan oziqlanmaydigan konsument organizmlarni aniqlang. 1) tapir; 2) chigirtka; 3) ninachi; 4) temirchak; 5) ilon; 6) sichqon; 7) lochin; 8) quyon; 9) kaltakesak; 10) laqay

16. Quyi rasmda 13-tartib raqamda qaysi organ joylshganini aniqlang?

17. Gastrulyatsiya jarayoni hujayraning o’sib kirishi orqali amalga oshadigan organizmlarda qon aylanish tizimining qaysi qismlarida CO2 ga to’yingan qon bo’ladi? 1)yurak chap bo’lmasida 2)yurak qorinchasi 3)arteriyalarda 4)yurak o’ng bo’lmasida 5)yurakning o’ng bo’lmasiga qon olib keluvchi vena tomiri 6)yurakning chap bo’lmasiga qon olib keluvchi vena tomiri

18. Buyrakda siydik hosil bo’lishining filtratsiya davriga tegishli javoblarni ko’rsating. a-arteriya kapilyarlaridan qonning suyuq qismi nefron bo’shlig’iga o’tadi b-irlamchi siydikning kapsulasida to’planishi c-birlamchi siydikning kalavasimon kanalchalardan vena qon tomirlariga qayta so’rilishi d-kapsulada bosimning past bo’lishi e-ikklamchi siydikning hosil bo’lishi

19. Odamlarda albinizm va fenilketonuriyani yuzaga chiqaruvchi genlar har xil autosomada joylashgan bo‘lib, retsessiv holda irsiylanadi. Digeterozigota otaonadan tug‘ilgan ikki belgi bo‘yicha kasal farzandlarni hisobga olmaganda, ikki belgisi bo‘yicha sog‘lom farzandlarning tug‘ilish ehtimolini aniqlang.

20. Gultojibarglari beshta qo‘shilgan (a) va qo‘shilmagan (b) o‘simliklarni aniqlang. 1) karrak; 2) qovun; 3) bo‘znoch; 4) bo‘yimodaron; 5) tobulg‘i; 6) gulxayri; 7) g‘o‘za.

21. G’o’zaning yaxlit (a) va o’yilgan (b) bargli formalarini aniqlang. 1) Hirsutum 2) Herbaceum 3) Raymondiy 4) Klotshiaunum

22. Qonida gemoglobini yo'q bo'lgan organizmni ko'rsating?

23. Ligustrum (1), gulsafsar (2), kanakunjut (3), zubturum (4) o'simliklari hayotiy shakli jihatidan qaysi guruhlarga mansub? a) yarim buta; b) buta; c) bir yillik o't; d) ko'p yillik o't; e) daraxt.

24. Yoshi 20 dan oshgan sog'lom yigitning og'iz bo'shlig'ida tuzilishiga ko'ra 4 xil ( А , В , C , D ) tishlar mavjud bo'lib, quyidagi ma’lumotlar asosida A va D tishlarni aniqlang. ( A = D ), ( B + A ) / ( D – C )=5

25. And kondorining katta qon aylanish doirasi yo’nalishi to’g’ri berilgan javobni ko’rsating.

26. Odamdagi sut tishlarining umumiy soni qaysi doimiy tishlar yig’indisiga teng bo’ladi?

27. Qaysi kasalliklarning qo’zg’atuvchisi hayotning hujayrasiz shakllari hisoblanadi? 1) gommoz 2) kuydirgi 3) ensefalit 4) mitotoksikoz 5) qizilcha 6) tamaki mozaikasi 7) vabo 8) oqsil kasalligi 9) terlama 10) vertitsillum

28. To`g`ri ma`lumotlarni aniqlang?

29. Bug’doyning diploid navi changdonidagi mikrosporalar soni uning somatik hujayrasi yadrosidagi xromosomalar sonidan 6 baravar ko’p miqdorda yetildi deylik. Agar urug’lanish jarayonida 56 ta spermiy ishtirok etgan bo’ls, urug’lanish jarayonida ishtirok etmagan spermiylardagi xromosomalar sonini ko’rsating.

30. Qashqarbeda va sebarga uchun umumiy bo’lmagan javobni ko’rsating.

31. Parazit hayot kechiruvchi eukariot (a) va prokariot (b) organizmlarni aniqlang. 1) gerpes; 2) leyshmaniya; 3) parpi; 4) o‘lat qo‘zg‘atuvchisi; 5) qoqshol qo‘zg‘atuvchisi; 6) zang zamburug‘i.

32. Komiljon ovqat ratsionida oqsil , yog’ va uglevodning umumiy miqdori 360 gr bo’lib , oqsildan ajralgan energiya 307,5 kkal gat eng. Ovqat tarkibidagi yog’dan hosil bo’lgan energiya uglevodning parvhalanishidanhosil bo’lgan energiyadan 640,5 kkall ga ko’p bo’lsa , bir kecha kunduzda hosil bo’lganjami energiyani qanchasi tushki ovqatlanishdan hosil bo’lgan? (Ratsional ovqatlanishni quyi foizda hisoblang)

33. Chaqaloqlarda qalqonsimon bezning ( a ) va ayrisimon ( b ) bezning massasi qancha?

34. Bug’doyga tegishli javoblarni ko’rsating. 1)vatani janubi-g’arbiy osiyo 2)vatani sharqiy Osiyo 3)seleksiya natijasida yetishtirilgan bug’doy baland bo’yli, serhosil tarkibida kleykobina mavjud 4)tetraploid navida 28 ta xromosoma mavjud 5)diploid navida 24 ta xromosoma mavjud 6)tritikale duragayini olinishida qatnashadi 7)Yulduz Namangan-34 yangi istiqbolli navlari hisoblanadi 8)Ulugbek-600, Sanzor serhosil navlari hisoblanadi 9)murtakdagi ildizchasidan qo’shimcha ildiz hosil bo’ladi 10)urug’i 3-5 sm chuqurlikka ekiladi 3 gradusda unib chiqadi

35. Organizmlarning o’zgarishi bir tomondan uning yangi turlarning paydo bo’lishi, ikkinchi tomondan takomillashuvga bo’lgan intilishi, tashqi omillarning bevosita ta’siri tufayli amalga oshgan. Ushbu fikrlar kimga tegishli?

36. Burgani uzunligi qancha?

37. Gemofiliya va daltonizm kasalliklari X xoromosomada joylashgan retsessiv gen orqali nasldan-naslga o’tadi. Ushbu genlar orasidagi masofa 9,8 mogonoidga teng. Onasi daltonik bo’lgan, otasi esa gemofiliya bilan kasallangan oilada tug’ulgan qiz ushbu belgilari bo’yicha sog’lom yigit nikohidan tug’ulgan ikki o’g’il bolaning biri daltonik, ikkinchisi gemolitik, lekin ranglarni yaxshi ajratadi. Ushbu oilada ikkala juft belgilari bo’yicha sog’lom o’g’il va qizlarning tug’ilish ehtimonlini aniqlang (%)

38. Gultojbarglari soni 5 ta gullari qiyshiq, oddiy bargli o’simlikni toping.

39. Kislorodga to’yingan qon yurak devoridagi uch juft teshikchalar orqali uning bo’shlig’iga o’tadigan hayvonlarni ko’rsating. 1) midiya 2) lansetnik 3) yonsuzar 4) kallima 5) bitiniya 6) falanga 7) gelekonus 8) zaxkash 9) biy 10) qayin odimchisi

40. Burchoqdoshlar oilasi vakillari orasida…. uchramaydi.