Ona tili va adabiyot abituriyentlar uchun №2

Har xil odamlarning fe`l-atvori va ahvoli; yaxshi fe`l xosiyati va yomon xislat kasofati; turli foydali kuzatishlar va misollar haqida uch qismdan iborat asarni aniqlang.

Qaysi gapda ravishdan yasalgan fe`llar berilgan?

qol, qor, qot so`zlarining ma`nolarini farqlashga xizmat qilayotgan tovushlarni aniqlang.

Bag`rim yoniq, yuzim qora, ko`nglim siniq, bo`yim bukik, sening ziyoratingga keldim sultonim. Gapda fonetik yozuv qoidasi asosida yozilgan so`zlar soni nechta?

Bir g`uncha edingiz yel ham tegmagan, ifor taralardi sizdan muattar.

Gapdagi hid bilduruvchi sifat qaysi bo`lakka tobelangan ?

Quyidagi gapda mustaqil so`zlar miqdorini aniqlang?
G`amgin qoyalar qilib qo`ygan gunohidan o`zi qo`rqib ketganday ingrab yubordi.

Ayol kishiga
Qo‘l ko‘tarish nimaligin bilurmisan?
Ayt!
Sen-ku odam bolasisan,
Qaysi bir hayvon
Emayotib, uzib olar onasin ko‘ksin.
Shohlarni-ku qo‘ya turay, payg‘ambarlar ham,
Nabilar ham tug‘ilgan-ku ayol zotidan.
Unutibsan,
Senga bir vaqt aytib bergandim,
To‘maris deb atalguvchi yovqur momomiz
Turon zamin erki uchun maydonga chiqib,
Eron shohin kallasini qonga bo‘ktirgan. u ham ayol bo‘lgan,
Bilib qo‘y, o‘g‘lim!
Rafiqasiga qo‘l ko‘targan o‘g‘ilga qarata ota tomonidan aytilgan ushbu misralar “Sohibqiron” dramasida qaysi qahramonga qarata aytilganligini aniqlang?

Qaysi qatorda otlashgan so’zning asosi omonimlik xususiyatiga ega emas?

Berilgan qo`shimchalardan nechtasi ham so`z yasovchi, ham lug`aviy shakl yasovchi, ham sintaktik shakl yasovchi qo`shimcha vazifasini bajara oladi?

-ar, - y, -ish, -ib, - gan, - lab, - a, - ka.

Quyida berilgan gap turini aniqlang. Bunday saltanat yalong’och odamga o’xsharki, uni ko’rgan kimsa nazarini olib qochadi.

Sonor undoshlar haqida berilgan qaysi fikr to’g’ri emas?

Berilgan matndagi fonetik o’zgarishga uchragan so’zlar haqidagi noto’g’ri hukmni toping.

Qaysi gapda paronimlarni qo’llash bilan bog’liq uslubiy xato mavjud?

Matndagi tagiga chizib ko’rsatilgan so’zlardan birortasining ham ma’nosiga mos kelmaydigan izohni aniqlang.

Aytishlaricha, Iskandar taxtga o’tirgach, jahonda u tasarruf qilmagan joy qolmabdi. Dunyoning barcha shohlari uning qullug’ini ado etishni o’zlariga sharaf deb biladilar. Yetti iqlim dur-u javohirlari uning xazinasi sari oqib keldi. Yurti obod, xalqi farovon bo’ldi. Dunyoning jami oqil-u donishmandlarini jam etdiki, barcha ilm-u ma’rifat sirlari u uchun ayon bo’ldi. Shunday jahongir shoh ajal oldida ojiz qolib vasiyat qiladi: “Meni ko’mish uchun qabristonga olib borayotganda tobutdan bir qo’limni tashqariga chiqarib qo’ying. Toki unga boqqan kishilar yetti iqlimni olgan, yetti falak mushkulini hal qilgan qudratli oxir-oqibat bu dunyoni tark etib, quruq qo’l bilan u dunyoga ketayotganini ko’rsinlar. So’nggi yo’lga ketar ekanman, istaymanki, menday jahongirning dunyodan quruq qo’l bilan ketayotgani mol-dunyo to’plashga ruju qo’ygan odamlar uchun ibrat bo’lsin! Iskandardek qudratli shohning mol-mulki o’ziga vafo qilmadi, ammo uning adli, ilm-u irfoni tillarda doston bo’lib qoldi, zero insonning umri davomida to’plagan mol-u dunyosi bebaqodir, undan faqat ezgu amallargina yodgor bo’lib qoladi

Qaysi javobda olmosh ega vazifasini bajarmagan?

“Go`ro`g`lining tug`ilishi ” dostonida Gajdumbek kimning o`g`li?

Navoiyning ”Haq taolo xoni in`omi-yu karami omi ” qit`asidagi ishonch, e`tiqod, ixlos, tushuncha, fikr, bilim ma`nolarini qaysi so`z ifodalaydi?

Qaysi javobda quyidagi gap matn mazmuniga mos ravishda to’g’ri davom ettirilgan? Shoh Iskandar …

old, ko`ra, orqa, qarab,ro`para, deya, oldin, deb,avval, bo`ylab, keyin, so`ng, atab.
Ushbu vazifadosh ko`makchilardan nechtasi fe`l so`z turkumidan hosil bo`lgan?

Ishlab chiqarilayotgan mahsulot turlarini ko‘paytirish, kengaytirish ma`nosinida qo`llanadigan so`z qaysi qatorda berilgan?

Quyidagi qaysi gapda vazifadoshlik asosida ma’nosi ko’chgan so’z ega vazifasida kelgan?

Imlo qoidasiga nomuvofiq yozilgan so‘z qatnashgan gapni aniqlang.

Qaysi gap tarkibida o’z paronimi bilan o’zaro bir xil turkumga mansub bo’la oladigan tub so’z qatnashgan?

“…… bu yog’ida to’qson besh, bu yog’ida to’qson besh o’n kam ikki yuz kokili bor, bir yog’ini tilla suviga botirgan, bir yog’ini kumush suviga botirgan, tong shamolida qotirgan. Jamoli chillaning qoriday tingjirab, yaltirab o’tirgan”. Ushbu parchada xalq dostonlaridagi qaysi qahramonning husn-u jamoli ta’riflangan?

Qaysi qatordagi fe`llarda nisbat qo`shimchasi mavjud emas?

Qaysi qatorda Mirtemir ijodiga mansub tarjimalar berilgan?

1. Pushkinning"Yevgeniy Onegin" she'riy romani;
2. Lermontovning "Maskarad" asarini
3. "Manas" qirg'iz xalq eposini;
4. "Qirq qiz" qoraqalpoq xalq dostoni;
5. "Sosunli Dovud" arman xalqeposi.

Ko`zlarim yo`l ustida, kelmadi yor,
Ushbu keng dunyo ko`zimga bo`ldi tor.
Qay qaroqchi oldi yorimning yo`lin,
Mundagi baxtsiz yigit yo`l uzra zor...
Ushbu to`rtlik qaysi asardan olingan?

Imloviy jihatdan to’g’ri yozilgan so’zlar qatorini aniqlang?

Qaysi javobda imloviy xato yozilgan so’zlar soni ikkita?

Qaysi qatordagi gapda 2 ta tovush tushishi va 1 ta tovush ortishi kuzatiladi?