9-sinf Biologiya olimpiada №3 Oktabr 24, 2022Oktabr 24, 2022 da chop etilgan InfoMaster tomonidan 9-sinf Biologiya olimpiada №3 ga fikr bildirilmagan. 1 12345678910111213141516171819202122232425 9-sinf Biologiya olimpiada №3 2022-yil 13-oktabr: 2022-2023 o'quv yili tuman bosqichida tushgan savollar! 1 / 25 1. Hujayra nazariyasiga asos solishda qaysi ilmiy-tadqiqot usulidan foydalanilgan? A) tarixiy B) eksperimental C) taqqoslash D) kuzatish 2 / 25 2. Gullari qiyshiq, barglari murakkab tuzilgan ko‘p yillik o‘simliklarni aniqlang. 1) o‘tloq sebargasi; 2) yantoq; 3) yeryong‘oq; 4) beda; 5) burchoq; 6) partenotsissus A) 1, 2 B) 1, 4 C) 4, 6 D) 3, 5 3 / 25 3. Xirzutum g‘o‘zasida urug'lanish natijasida birnechta zigota hosil bo‘ldi. Zigotalarda gixromosomalarning umumiy soni 6240 ta bo'lsa,tuxum hujayrani urug'lantirishda ishtirok etgan spermiylar sonini toping. A) 180 B) 360 C) 240 D) 120 4 / 25 4. Tana massasi qancha (a) bo‘lgan odam bir kech-kunduzda asosiy moddalarni taminlash uchun 1920 kkal energiya sarflangan. Shu odam tana xarorati doimiyligini taminlash uchun bir sutkada 1400 kkal energiya sarflangan bo‘lsa, bu odam ozuqa moddalardan parchalangan energiyasi miqdori qancha (b) va to‘qim va organlarni hayotiy jarayonlarini taminlash uchun (c) qancha energiya sarflanadi? A) a-75 kg; b-3000 kkal; c-2000 kkal B) a-75 kg; b-3600 kkal; c-1200 kkal C) a-80 kg; b-4200 kkal; c-1400 kkal D) a-80 kg; b-4200 kkal; c-2800 kkal 5 / 25 5. Endokrin sistemaga xos bo‘lgan xususiyatlarni belgilang. 1) ayrisimon bezning chaqaloqdagi massa 12 gr; 2) gipofiz o‘rta miya asosida turk egarchasi sohasida joylashgan; 3) epifiz bezidan intermidin gormoni ajralib chiqadi; 4) gipofiz faoliyati gipotalamusdagi neyrogormonlar ta’sirida boshqariladi; 5) gipotireoz kasalligida nerv tizimi qo‘zg‘aluvchanligi ortadi; 6) Bazedov kasalligida uyquszlik, yurak o‘ynashi kabi holatlar kuzatiladi; 7)katexolamin to‘qimalarda moddalar almashinuvini kuchaytiradi; 8)gipofizning orqa bo‘lagidan ADG gormoni ajraladi; 9) buyrakusti bezining po‘stloq qavatidan yurak faoliyatiga ta’sir etadigan gormonlar ajraladi; 10) qalqon orqa bezining massasi 0,2 gr ni tashkil etadi. A) 1,4, 6, 7, 8 B) 2, 3, 5, 9, 10 C) 2, 4, 5, 8, 9 D) 1, 4, 6, 8, 9 6 / 25 6. Baliqlarning jabralari... (1) qismlardan iborat bo‘lib, gaz almashinuvi... (2) qismida sodir bo‘ladi. a) jabra ravoqlari; b) jabra varaqlari; c) jabra qilchalari; d) jabra qopqog‘i; e) jabra varaqlaridagi kapillarlar; f) jabra qilchalaridagi kapillarlar. A) 1-a, d, e; 2-e, f B) 1-a, b, c, d; 2-е C) 1-a, b, c, d; 2-a, f D) 1-a, b, d; 2-c, f 7 / 25 7. Nuqtalar o‘rniga to‘g‘ri keluvchi javobni aniqlang. Odamlarda . . . yurakdan chiqadi. A) katta qon aylanish doirasi aortasida arterial qon, kichik qon aylanish doirasi arteriyasida venoz qon B) kichik qon aylanish doirasi arteriyasida arterial qon, katta qon aylanish doirasi arteriyalarida venoz qon C) kichik qon aylanish doirasi venalarida venoz qon, katta qon aylanish doirasi arteriyalarida arterial qon D) kichik qon aylanish doirasi venalarida arterial qon, katta qon aylanish doirasi aortasida arterial qon 8 / 25 8. Lansetnik (va zog‘ora baliq (b)ga xos bo‘lgan xususiyatlarni belgilang. 1) ayirish sistemasi bir juft tasmasimon buyrakdan iborat; 2) eshitish organi ichki quloqdan iborat; 3) nerv sistemasi tana bo‘ylab ketgan nerv nayidan iborat; 4) yuragi ikki kamerali; 5) muskullari ikki yon tomonda tana bo‘ylab uzun tasma shaklida joylashgan; 6) ko‘krak umurtqalari, qovurg‘alar va to‘sh suyagi ko‘krak qafasini hosil qiladi A) a − 3, 5; b − 1, 4 B) a − 1, 2; b − 3, 4 C) a − 4, 5; b − 2, 6 D) a − 1, 3; b − 2, 6 9 / 25 9. Oksitrops qaysi oilaga (a), kanop qaysi turkumga (b), fillofora qaysi bo‘limga (c), cherkez qaysi sinfga (mansubligi to‘g‘ri ko‘rsatilgan javobni aniqlang. A) a − qoqio‘tdoshlar oilasi; b – tugmachagul turkumi; c − yashil suvo‘tlar bo‘limi; d − ikki urug‘pallalilar sinfi B) a − burchoqdoshlar oilasi; b − bo‘ritaroq turkumi; c − qizil suvo‘tlar bo‘limi; d – bir urug‘pallalilar sinfi C) a − burchoqdoshlar oilasi; b − bo‘ritaroq turkumi; c − qizil suvo‘tlar bo‘limi; d − magnoliyasimonlar sinfi D) a − qoqio‘tdoshlar oilasi; b – gulxayri turkumi; c − yashil suvo‘tlar bo‘limi; d − lolasimonlar sinf 10 / 25 10. Funksiyasi vegetativ nerv sistemasi orqali boshqariladigan odam organizmi a’zolarini ko‘rsating. 1) bo‘yinning teriosti muskuli; 2) bir juft buyraklar; 3) sonning ikki boshli muskuli; 4) oshqozon osti bezi; 5) ayrisimon bez; 6) kekirdak devoridagi paylar A) 1, 6 B) 2, 4 C) 3, 5 D) 1, 4 11 / 25 11. Quyidagilardan baliqlarning qon aylanish va nafas olish sistemalariga tegishli to‘g‘ri fikrlarni aniqlang. 1) yuragi uch kamerali; 2) yuragi ikki kamerali; 3) bitta qon aylanish dorasiga ega; 4) ikkita qon aylanish dorasiga ega; 5) jabra orqali nafas oladi; 6) postembrional davrda terisi va o‘pka orqali nafas oladi A) 2, 4, 5 B) 2, 3, 5 C) 1, 4, 6 D) 1, 3, 5 12 / 25 12. Yarim butalar to‘g‘ri keltirilgan javobni aniqlang. 1) izen; 2) pskom piyoz; 3) sarsazan; 4) qoqio‘t; 5) keyreuk; 6) yalpiz A) 2, 4, 5 B) 1, 3, 5 C) 1, 3, 4 D) 2, 4, 6 13 / 25 13. Nuqtalar o‘rniga mos keluvchi javobni aniqlang. Yashil bronza qo‘ng‘izi xonqizi qo‘ng‘izi kabi ... .1) qattiqqanotlilar turkumiga mansub; 2) yirtqich hayot kechiradi; 3) o‘simlik qismlari bilan oziqlanadi; 4) hamma oyoqlari bir xilda tuzilgan; 5) chala o‘zgarish bilan rivojlanadi A) 1, 3 B) 2, 4 C) 1, 4 D) 2, 5 14 / 25 14. Qaysi javobda gigant akula haqida to‘g‘ri ma’lumot keltirilgan? A) skeleti suyakdan iborat, jabra qopqoqlari va yon chiziqlari bo‘ladi. B) terisini qoplab turgan tangachalari suyakli baliqlarnikidan farq qiladi. C) o‘pka bilan nafas oladi. D) jabra arteriyalariga venoz qon orqa aorta orqali yetkaziladi. 15 / 25 15. Qaysi javobda magnoliyasimonlar (1) va ko‘p tuklilar (2) sinflariga mansub organizmlar to‘g‘ri ko‘rsatilgan? A) 1 − Sharq sauri; 2 – nereida B) 1 − xolmon; 2 − qizil chuvalchang C) 1 − na’matak; 2 − tibbiyot zulugi D) 1 − andiz; 2 − nereida 16 / 25 16. Ochiq qon aylanish sistemasiga ega bo‘lgan ayrim jinsli (va germafrodit (organizmlarni aniqlang. 1) oq planariya: 2) baqachanoq; 3) bitiniya: 4) tilyapiya; 5) krevetka; 6) yomg‘ir chuvalchangi; 7) treska; 8) askarida; 9) suv shillig‘i; 10) qizil chuvalchang. A) a - 2, 8; b - 3, 9 B) a - 2, 5; b - 3, 9 C) a - 2, 5; b- 1, 9 D) a - 4, 7; b - 6, 10 17 / 25 17. Odam organizmidagi nefronlarning qaysi qismi buyrakning po‘stloq qismida joylashmagan? A) ikkilamchi ilonizi naychalar B) Shumlyanskiy-Baumen kapsulasi C) Genle halqasi D) birlamchi ilonizi naychalar 18 / 25 18. O‘simlikxo‘r umurtqali (a), yirtqich umurtqasiz (hayvonlarni aniqlang. 1) arxar; 2) tillako‘z; 3) kolorado qong‘izi; 4) jayron; 5) miqqiy; 6) falanga; 7) zubr; 8) chirildoq; 9) biy; 10) qaldirg‘och A) a – 1, 7; b – 9, 10 B) a – 4, 8; b – 5, 10 C) a – 1, 4; b – 2, 6 D) a – 2, 3; b – 4, 5 19 / 25 19. Dengiz ekosistemasida uchraydigan suvo‘tlari keltirilgan javobni aniqlang. A) yapon laminariyasi, xara B) nemalion, xlorella C) kladofora, spirogira D) ulva, nemalion 20 / 25 20. Quyidagilardan ayrim jinsli (va germafrodit (hayvonlarni aniqlang. 1) jigar qurti; 2) lansetnik; 3) mol kanasi; 4) tridakna; 5) bo‘rtma nematodasi; 6) qizil chuvalchang A) a-2, 3, 4, 5; b-1, 6 B) a-4, 5; b-1, 2, 3, 6 C) a-2, 3, 5; b-1, 4, 6 D) a-1, 6; b-2, 3, 4, 5 21 / 25 21. Qon aylanish sistemasi katta va kichik qon qaylanish doiralaridan iborat bo‘lgan organizmlar mansub turkumlarni aniqlang. A) juft tuyoqlilar, karpsimonlar B) bakra baliqlar, dumlilar C) toq tuyoqlilar, yapaloqqushlar D) kaptarsimonlar, losossimonlar 22 / 25 22. Zuhrasochning sporofiti uchun xos bo‘lgan (va xos bo‘lmagan (javobni belgilang. 1) spora hosil qiluvchi bo‘rtmachaga ega emas; 2) zigota hosil qiladi; 3) soruslarga ega; 4) yashil, yuraksimon o‘simtaga ega; 5) fotosintez qiladi; 6) ildizpoyali o‘simlik; 7) ko‘p hujayrali arxegoniyga ega. A) a-2, 7; b-3, 4 B) a-1, 6; b-2, 4 C) a-5, 7; b-3, 4 D) a-3, 6; b-1, 2 23 / 25 23. Gulqo‘rg‘oni oddiy (I) va murakkab (II) bo‘lgan o‘simliklarni murakkab (va oddiy (to‘pgullari bo‘yicha ajrating. 1) bug‘doy; 2) piyoz; 3) makkajo‘xorining changchi guli; 4) tok; 5) sholi; 6) qashqarbeda; 7) jag‘-jag‘; 8) gilos; 9) makkajo‘xorining urug‘chi guli; 10) sebarga A) I: a − 1, 3; b − 2, 5, 9; II: a − 4, 6; b − 7, 8, 10 B) I: a − 3, 5, 10; b − 2, 9; II: a − 4, 6; b − 7, 8 C) I: a − 1, 3, 5; b − 2, 9; II: a − 4; b − 7, 8, 10 D) I: a − 1, 5; b − 2, 3, 9; II: a − 4, 6; b − 7, 8, 10 24 / 25 24. Chala o‘zgarish bilan rivojlanuvchi hasharotlar turlari (sistematik birlik nomi) keltirilgan javobni aniqlang. A) termitlar, qandalalar, ninachilar, to‘g‘riqanotlilar B) suvaraklar, chalaqattiqqanotlilar, ninachilar, to‘g‘riqanotlilar, burgalar C) yashil temirchak, qora chirildoq, sariq suvarak, suluv ninachi, to‘shak qandalasi D) hasva qandalasi, turkiston termiti, to‘g‘riqanotlilar, moviy ninachi 25 / 25 25. II qon guruhiga ega rezus musbat, sog‘lom qizning katta qon aylanish doirasi arteriyalaridagi qon plazmasida qanday moddalar bo‘ladi? A) timozin, mochevina, kreatinin, vitamin B, agglyutinin β B) antitanalar, insulin, agglyutinin β, gemoglobin, glukoza, fermentlar C) gormonlar, vitaminlar, antitanalar, glukoza, agglyutinogen A D) antigemofil omil, agglyutinin β, gormonlar, vitaminlar, rezus omil 0% Testni qayta ishga tushiring Author: InfoMaster Biologiya olimpiada