10-sinf Fizika olimpiada №4

1. Tomonlari 6, 8 va 24 sm bo’lgan bir jinsli parallelopipedning massasi m = 10 kg ga teng. Shu parallelopiped. Yerga tayangan holda erishishi mumkin bo’lgan eng katta va eng kichik potensial energiyalari farqini toping (J).

2. Bir jinsli, ishqalanishsiz harakatlanadigan, uzunligi 2 m, massasi 100 kg bo’lgan aravachaning ikki chetida massalari mos holda 70 kg va 90 kg bo’lgan ikkita bola turibdi. Birinchi bola aravachaning o’rtasigacha kelganda sistema og’irlik markazi qanchaga (m) siljiydi?

3. Bir jinsli R = 90 sm radiusli diskda chizmada ko’rsatilganidan R/2 radiusli kovak hosil qilingan. O – aylana markazi, Z – jismning og’irlik markazi bo’lsa, O va Z nuqtalar orasidagi masofa (sm) qanday?

4. Qiyalik burchagi 30° bo`lgan qiya tekislikda massasi 4 kg bo’lgan jism tinch turibdi. Bu jismning og’irligini
toping. ? = 10 ?/?².

5. Vaznsiz va qo’zg’almas blokka ? = 500 ? massali yukchalar rasmda ko’rsatilgandek osib qo’yilgan. 3- va 4-yuklar orasidagi ipning taranglik kuchini (N) toping. ? = 10 ?/?²

6. Izoxorik jarayonda gazning bosimi 20kPa ga oshdi. Gazning harorati esa 300 K dan 40 K ga ortgan bo’lsa, uning oxirgi bosimini (kPa da) ni toping.

7. Yer sirtidan gorizontga nisbatan necha gradus burchak ostida otilgan jismning kinetik va potensial energiyalari harakat trayektoriyasining o’rtasida o’zaro tenglashadi?

8. Ideal gaz izotermik ravishda kengaymoqda. Bunda molekulalarning o’rtacha kvadratik tezligi qanday o’zgaradi?

9. Jism radiusi 2 m ga teng bo’lgan aylana bo’ylab ? = 1,6 + 12? qonuniyat bo’yicha harakatlanmoqda. Jismning t = 0,2 s vaqt momentidagi tezlanishini (?/?²) aniqlang.

10. 4 atomli ideal gazni doimiy 200 kPa bosimda hajmini 4 litrga oshirish uchun unga qancha issiqlik miqdorini berish lozim?

11. 22,4 l hajmni egallab turgan 1 mol karbonat angedrid gazning harorati -136,5ᵒC ga teng bo’lsa uning bosimini
(kPa) toping.

12. Izobarik jarayonda ideal gazning hajmi 30% ga oshdi bunda uning harorati 60 K ga oshgan bo’lsa, ideal gazning dastlabki haroratini (K) toping.

13. Massasi 50 kg bo’lgan bola 8 m/s tezlik bilan harakatlanib tinch turgan 30 kg massasi aravachaga sakrab chiqib oldi. Bu jarayonda sistemaning kinetik energiyasi (J) qanchaga kamaygan?

14. 1 – kosmik tezlikda yer sirtida harakatlanuvchi raketa 1 sutkada yerni necha marotaba aylanib chiqadi?

15. Massalari ?₁ va ?₂ bo’lgan jismlar o’zaro gravitatsion tortishuv kuchi tufayli bir – biriga yaqinlashmoqda.
Ularning tezlanishlari nisbatini (?₁/?₂) toping.

16. Kondensator qoplamalarining orasidagi masofa 7 mm ga teng, qoplamalariga parallel ravishda qalinligi 6 mm bo’lgan metal plastinka kiritilsa, kondensatorning sig’imi qanday o’zgaradi?

17. Vertikal silindrik idishda erkin siljiy oladigan porshen ostida joylashgan ideal gaz kengaymoqda. Bunda gazning qaysi parametri o’zgarmaydi?

18. EYuK bir gal 18 Om tashqi qarshilikka, ikkinchi gal 50 Om tashqi qarshilikka ulandi. Bunda ikki holatdagi FIK lar teng ekanligi ma’lum bo’lsa, manbaning ichki qarshilini toping.

19. Geostatsionar orbita bo’ylab harakatlanayotgan kosmik kemaning aylanish davrini (sekund) toping.

20. Zaryadlangan metal sferaning radiusi R = 10 sm va zaryadi +6nC ga teng. Sferaning markazidan 3 sm masofada joylashgan nuqtadan 6 sm masofada joylashgan nuqtaga zaryadi -4nC bo’lgan nuqtaviy zaryad ko’chirildi. Bunda elektr maydoning zaryadni ko’chirishda bajargan ishini toping.

21. Gazning harorati -20ᵒC dan 70ᵒC gacha oshdi, bunda uning harorati (ᵒC) o’zgarishini toping.

22. O’quvchi topni gorizontga nisbatan 45ᵒ burchak ostida tepib yubordi. Top o’quvchidan 9 masofada joylashgan vertikal devorga absolyut elastib urilib orqaga qaytdi va o’quvchidan 6 m masoda yerga tushdi. Top qanday maksimal balandlikka (m) ko’tarilgan?

23. Chizmadan foydalanib OA va LK iplarning taranglik kuchlarining nisbatini (T_?LK?/T_OA) toping. Richagning massasini hisobga olmang.

24. Parallel ulangan rezistorlarning qaysi parametri bir hil?

25. Maydon kuchlanganligi 300 kV/m bo’lgan elektr maydoniga zaryadi +2nC va massasi 50 mg bo’lgan zarracha
kiritilgan bo’lsa, uning tezlanishi (?/?2 ) toping.

26. Galvanik elementning tashqi zanjirga berayotgan quvvati maksimal bo’lsa, shu zanjirning FIK necha foiz?

27. Qiyalik burchagi 30° bo`lgan qiya tekislikda massasi 4 kg bo’lgan jism tinch turibdi. Bu jismning og’irligini
toping. ? = 10 ?/?².

28. Chizmada +q zaryadga ta’sir etuvchi natijaviy kuchning yo’nalishi ko’rsatilgan. ?₁/?₂ ni toping.

29. Massasi 10 kg va uzunligi 80 sm bo’lgan to’sin chizmada ko’rsatilganidek 2 tayanchning ustiga qo’yilgan. A nuqtadan 0,25 m/s tezlik bilan shar harakatlana boshladi, necha sekunddan keyin to’sinning muvozanati buziladi? Sharning massasi 5 kg.

30. Chizmada ko’rsatilgan sxemaning A va B nuqtalar orasidagi umumiy qarshilikni (?) toping.